vanbinnen BANG vanbuiten. Dimitri Leue en kunst en liefde tegen angst

In vanbinnen BANG vanbuiten, de derde productie in zijn reeks over psychische problemen, maakt Dimitri Leue een krachtig statement over angst. Heel veel kunst gaat over liefde en ook over het falen ervan. Het is echter niet de faalangst waar Dimitri Leue het over heeft. Smetvrees, of anders gezegd, het haast ziekelijk streven naar een volmaakte zuiverheid, is een groter dreigend gevaar. Niets en niemand is volmaakt. Niet in de liefde noch in de kunst. Leue focust in zijn monoloog op het therapeutisch effect van kunst en liefde op de extreme angst van een kunstenares, een uitmuntende zangeres, die zich echter opsluit in haar ziekelijk streven naar een puur, smetteloos bestaan. Leue speelt de rol van operaregisseur Simons die gefascineerd door haar talent, precies die Jozefien Lortcher hebben wil voor de vertolking van Aida.

Waarom Aida? Er zijn raakpunten te vinden in de handeling en tussen de hoofdpersonages in Verdi’s opera en het verhaal dat Leue vertolkt, en dat eigenlijk gebaseerd is op een voorval van vermeende stembeschadiging door bacteriën. Maar uit Aida komt vooral het aspect van de liefde. Prinses Amneris, dochter van een Egyptische farao, is verliefd op oorlogsheld Radames, maar die liefde wordt doorkruist door deze van Aida, Ethiopische gevangene en slavin van Amneris. De link met Jozefien Lortcher zit onder andere in het feit dat ook zij gevangen zit, zij het dan door angstaanvallen in haar jeugd.

Fascinerend is vooral hoe Leue in zijn eentje zowel de regisseur als de zangeres in zijn monoloog verwerkt. De essentie van kunst is een ontmoeting en een eerste stap om angst te overwinnen is dan ook een ontmoeting te organiseren. De regisseur slaagt er in binnen te dringen in het appartement van de zangeres. We krijgen daar mooie beelden van te zien (camera van David Williamson en scenario en regie van Anke Blondé) op de witte wand van de afgebakende ruimte die de speelruimte achter Leue afsluit. Die ruimte heeft een meervoudige betekenis. Bij momenten staat ze in het volle licht en zien en horen we Iris Luypaers in aria’s uit Aida, begeleid door een piano (compositie en begeleiding Antoon Offeciers) en de contrabas van Tim Vandenbergh. Luypaers is niet enkel de verpersoonlijking van de droom die regisseur Simons voor zijn diva Lortcher droomt. Luypaers staat meteen symbool voor de bevrijding van de angst door de kunst. Wat de gefrustreerde Jozefien Lortcher ook moet betrachten. De witte ruimte achter Simons kan je ook zien als een vlies dat je door kunst doorbreekt, een cocon waar je als in een nieuwe geboorte uit opstijgt. Zo bevrijdend klinkt ook telkens het zingen van Luypaert tussen de pleidooien door, die Simons/Leue houdt om Lortcher te overtuigen naar buiten te komen. En daar is nog een tweede aspect dat bevrijdend kan werken. Simons doet zoveel inspanning omdat hij meer dan gewone genegenheid voelt voor Lortcher. Zij is niet enkel zijn partner in de kunst, maar ze wordt het ook in zijn leven.

Leue is in vanbinnen BANG vanbuiten niet slechts overtuigend in zijn ijver tegen angstbestrijding. Wanneer hij Lortcher laat vragen waarom hij eigenlijk acteur is, dan vat hij zijn antwoord niet samen in één zin, maar in een waterval van woorden en zinnen, met een gestiek waarmee hij voortdurend zijn roeping als speler kracht bijzet: zowel op als voor de scène wil hij contact hebben en houden met de medemens, ‘in deze bange tijden van egocentrisme en hebzucht’, zoals hij ergens suggereerde. Vanuit die bekommernis spuit zijn tekst als water uit een felle fontein. Ontroerend soms hoe hij gemotiveerd op het veronderstelde personage inpraat zonder daarom het contact met zijn publiek te verliezen. Spiritueel en grappig hoe hij begrippen kan omschrijven en nuanceren. Nergens belerend, nooit opdringerig, sterk overtuigend door zijn opgaan in de woord- en vertelkunst met in de rug muziek en zang vanuit een prachtig ondersteunende bezieling. Een voorstelling die op een spetterende manier verwijst naar een lavende bron van theater. Om van te genieten.

Info: www.rataplanvzw.be en www.tegek.be