Stille Nacht (in hetpaleis)

Als je de ‘grote zaal’ van hetpaleis in Antwerpen binnenkomt, zie je dat het halfduistere podium vol rommel staat: planken, stokken, netten, doeken… En ook een buffetpiano, die zo te zien zijn beste tijd wel gehad heeft. Een kalende man, gekleed in een deftige zwarte outfit, een kelner of zo met een witte servet over zijn arm, richt zich tot de zaal maar gaat plots een discussie aan met iemand die langs de côté jardin de toeschouwersruimte wilde binnenkomen. Je ziet die persoon niet direct, maar een meisjesstem zegt dat ze gevraagd is om in het theater een liedje te komen zingen. De kelner beweert dat dit een vergissing moet zijn, omdat hijzelf gevraagd is om een kamp te bouwen. Het meisje mag van hem na wat aandringen toch binnenkomen, waarna blijkt dat ze heel sportief is, regelmatig op de scène haar ‘radslag’ oefent (een acrobatische figuur bij het turnen), en bovendien ook nog een aardig stukje piano kan spelen. En dan zijn ze plots met drie, want een derde persoon was ook al op de theaterscène aan het rondlummelen, een rare kwast die niet zoveel te zeggen heeft maar die af en toe wat rare pasjes maakt op het (begeleidend gesproken) ritme van ‘ramsamsam’.

Samenwerken…

En, raar maar waar, na wat gekibbel komen ze tot de vaststelling dat ze eigenlijk aan dezelfde opdracht moeten werken, namelijk 1: een kamp opzetten, 2: een kampvuur maken, en 3: een daarbij horend kampvuurliedje bedenken. En dat ze dit alles alleen maar kunnen realiseren door samen te werken. Samen met elkaar, en met de kinderen (de kleine vanaf zes jaar, de grotere, en ook de heel grote kinderen) in de zaal. En ja, sorry, bijkomend probleempje: om dat alles te realiseren hebben ze maar een uurtje tijd.

Ondanks een groot onweer met veel gedonder en bliksemschichten, maar gelukkig ook met veel wind waardoor grote voiles de zaal worden ingeblazen, waarbij het podium en de toeschouwersruimte in het halfduister als het ware samen worden ingepakt tot één grote tent, wordt er een sfeer van samenhorigheid en gezelligheid geschapen, een kampsfeer dus, die nog versterkt wordt door het creëren van een soort (electrisch) kampvuur met een hoop samengeraapte kleine en veelkleurige lichtbronnen. Terwijl vanaf het podium een katrol met kleine lichtjes wordt afgerold en als een ellenlange slinger wordt doorgegeven tot in de uiterste hoeken van de zaal. En er samen in een donkere ruimte, met enkel maar het licht van het kampvuur en van de stemmige kleine lichtjes, een kamplied wordt gezongen. Mijn jongste kleinzoon (12 jaar), die bij het onweer zijn ogen had dichtgeknepen en zijn oren toegestopt (hij verdraagt geen stroboscopisch licht, bliksemschichten, of te hevig lawaai) kwam weer tot leven, en zong enthousiast mee in deze Stille Nacht.

Van ‘de Koe’ naar ‘de Hoe’

Stille Nacht is een productie van hetpaleis, samen met drie Vlaamse topartiesten Clara Cleymans, Wim Helsen en Peter Van den Eede. Het is de eerste maal dat ze op een scène samenwerken, terwijl het programmablad vermeldt ‘Met dank aan DE KOE’.

Clara Cleymans studeerde aan een kunsthumaniora, behaalde nadien een masterdiploma en daarna een doctoraatstitel in de filosofie, en volgde ook nog een theateropleiding aan Luca-Drama in Leuven. Als actrice kreeg ze een grote bekendheid met de televisiereeks De Ridder (2013-2016) waarin ze de (hoofd-) rol van substituut-procureur speelt. Wim Helsen is master in de Germaanse filologie, acteur en cabaretier (hij haalde in 2002 een finaleplaats in het Leids Cabaret Festival), en heeft sinds 2015 een eigen programma (Winteruur) op Canvas, waarin hij steeds een gemoedelijke babbel houdt met een gast.

Peter Van den Eede volgde de theateropleiding van Dora Van der Groen aan het Antwerpse Conservatorium, en richtte in 1987 de Compagnie de KOE op, samen met Bas Teeken (die na een tiental jaren andere oorden ging verkennen). Van den Eeden bleef de centrale sterkhouder van de kerngroep, die regelmatig van samenstelling wisselde.

Zo kwam er in 2011 een nieuw collectief met naast Van den Eede ook de actrice Natali Broodts, de acteur en schrijver Willem de Wolf, en de filosoof/theatermaker/toneelschrijver/-regisseur/-acteur Stefaan Van Brabandt, dat in 2013 aangevuld werd met dramaturg/theatermaker/-schrijver/publicist, en doctor klassieke talen Wannes Gyselinck.

Per 1 januari 2021 fuseerde de KOE met het collectief ‘Hof van Eede’, dat in 2011 werd opgericht door twee dochters van Peter Van den Eede (appels vallen niet ver van de theaterboom…) Dit nieuwe theatercollectief kreeg de naam ‘DE HOE’, en wil de traditie van de KOE verderzetten met boeiende voorstellingen, die een heerlijk mengsel zijn van droge ironie, absurde humor en grillige kronkels van het menselijk brein. Het ‘hoe’ (waarbij de speler centraal staat) was bij de koe ook al belangrijker dan het ‘wat’ (er gespeeld werd).

Toj toj dus, voor ‘de HOE’!

Info:

• Première bijgewoond op 22 december 2022. Voorstellingenreeks van 22.12.2022 tot en met 14.01.2023 in hetpaleis, Theaterplein, 2000 Antwerpen. www.hetpaleis.be
• Meer info over Cie de Koe in het jubileumboek:  Peter Van den Eede, Natali Broods, Wannes Gyselinck, Willem de Wolf, Rebekka De Wit: Koe doet Boek.Veurne: Hannibal, 2019
• Zie ook de boekbespreking door Roger Arteel: Dertig jaar Cie de Koe: om te KOEsteren!, gepubliceerd in theatermaggezien, 11/07/2019