DeKleineOorlog: onmacht en onzin van de Grote Oorlog
Wat SKaGeN met theater doet heeft altijd te maken met wat er in een persoonlijke of maatschappelijke context gebeurt of gebeurd is en de ervaringen daarrond die verder gaan dan het anekdotische van het dagdagelijkse leven. SKaGeN is een collectief, in 2000 gestart met spelers uit een opleiding bij Dora Vander Groen in Antwerpen, dat zich telkens weer op een bepaald andere manier bewijst. Een beklijvende productie zoals Berlin Alexanderplatz (2011), naar het boek van Alfred Döblin en de filmversie van R.W. Fassbinder, ging over slachtoffers van de crisis en de armoede in Duitsland in de jaren twintig van de vorige eeuw, één van de oorzaken van de opkomst van het nazisme in de jaren dertig. Even opmerkelijk was CCC de vette jaren zijn voorbij (2013) over een kleine Belgische terreurgroep die vanuit een verkeerd begrepen idealisme in de jaren tachtig kapitalistische ondernemingen viseerde. Overdonderd als we nu worden met voorstellingen en andere initiatieven in herinnering aan de Eerste Wereldoorlog, kan het haast niet anders of ook SKaGeN is er mee begaan en wil de groep, via één acteur, een eigen stem laten horen.
Valentijn Dhaenens heeft als voorbereiding tot zijn solo-optreden DeKleineOorlog (een coproductie met onder andere deSingel, Antwerpen) een halve bibliotheek oorlogsboeken en getuigenissen geanalyseerd om tot een opvoering te komen die afwijkt van het louter oproepen van feiten en situaties. Uiteindelijk komt hij tot de conclusie dat de mens ook nu nog altijd behept is met een zinloze zucht naar strijd. De Eerste Wereldoorlog, waar alle continenten bij betrokken waren, bleek een gevolg te zijn van de oorlog tussen Duitsland en Frankrijk in 1870 en heeft geenszins een Tweede Wereldoorlog kunnen verhinderen. Ook sedert 1945 is er op een kleinere, daarom niet minder gruwelijke schaal her en der oorlog gevoerd en is oorlog een instituut geworden, waar vooral de wapenindustrie beter van wordt.
Dhaenens toont dan ook de onmacht van de kleine mens die in zijn goedwillige naïveteit misbruikt wordt en niet in staat is zich te verdedigen tegen de oorlogszuchtige ideeën van leiders en verleiders. Waar Dhaenens in zijn vorige monoloog, DegrotemonD, de stem had laten horen van allerhande wereldleiders die de massa’s opzweepten, laat hij nu de slachtoffers aan het woord, er meteen op wijzend dat de goede wil van een mens niet mag misbruikt worden evenmin als zijn angst.
DeKleineOorlog is een directe vorm van theater, waarin de kwetsbaarheid van een mens een kritisch en filosofisch nadenken bij de toeschouwer teweegbrengt. Het trauma dat door die ene vertolker vanuit verscheidene houdingen wordt opgeroepen, wordt als het ware persoonlijk op de schoot van de toeschouwer gegooid. Niet alleen de indringende tekst boeit, maar ook de manier waarop Dhaenens het personage van de verpleegster, zij die het dichtst bij de stervende soldaat staat, via een verrassende toepassing van een videotechniek, tegenover meerdere personages en in telkens andere gevoelige situaties plaatst.
DeKleineOorlog is in hoofdzaak een symbolische voorstelling, die zinspeelt op zowel vroegere als actuele krijgers en soldaten, op ontgoocheling en verlies. Het is ook een voorstelling van begeerte, van hunkeren naar vrijheid, naar communicatie, naar het volle leven. Een verpleegster, een toeschouwer, kijken naar het geofferde leven op het veldbed in de barak en het is alsof ze vragen: was dat allemaal wel nodig?
Info: www.skagen.be
