Odyssee, of De Lange Weg Naar Huis

De bekende Oud-Griekse sagen van Homeros Ilias en Odysseia gaan over de tienjarige belegering van de stad Troja (in de Griekse oudheid ook wel Ilion genoemd) en de belevenissen van Odysseus, die daarna nog eens tien jaren nodig had om van Troja terug naar huis te zeilen. Deze oude verhalen worden al eeuwenlang op velerlei manieren, versies en varianten opnieuw verteld. En keer op keer blijven die verhalen nieuwe generaties boeien.

FroeFroe

Theater FroeFroe (een poppentheater nieuwe stijl) speelt niet alleen stukken van hedendaagse auteurs, maar heeft ook heel wat ‘klassiekers’ aangepast voor zijn jeugdig (en minder jeugdig) publiek. Ik denk bijvoorbeeld aan Midzomernachtsdroom en Macbeth van Shakespeare, en Orfee naar de Griekse mythe van Orpheus en Eurydice. FroeFroe werkt naarstig verder om de indrukwekkende ervaring die de groep heeft opgebouwd, verder te verfijnen en te polijsten. Met als grondstof nieuwe verhalen van onze tijd. Maar ook met oude teksten, die zorgvuldig worden opgepoetst en aangepast. FroeFroe speelt met zelf ontworpen en eigengemaakte latexpoppen die manipuleerbaar zijn en die een wisselende gelaatsuitdrukking krijgen, in een totaalspektakel van ‘poppen, figuren, video, acteurs en livemuziek’.

Begonnen in 1980 als ‘Black Out’, werd het in 1984 ‘Kinder- en Jeugdtheater FroeFroe’, om na jaren van hard werken, met vallen en opstaan te evolueren tot een in eigen land en ver daarbuiten geprezen ‘Theater FroeFroe’, dat gelauwerd werd met diverse prijzen en onderscheidingen. Zoals de Cultuurprijs van de Vlaamse Gemeenschap in 2006, en in 2008 met de Prijs van de Waalse Gemeenschap voor de tweetalige voorstelling ‘Avaar’ in co-productie met het Franstalige gezelschap ‘Théâtre des 4 mains’, met Beauvechain (of Bevekom) in Waals-Brabant als domicilie. Vandaag is Theater FroeFroe een professioneel gerund bedrijfje, met de gebroeders Marc, Jan en Patrick Maillard als sterkmakers, en een hele schaar van enthousiaste artistieke, administratieve en technische medewerkers.

Voor deze Odyssee ging de FroeFroe-groep aan de slag met een tekst van Michael De Cock. Deze artistieke duizendpoot, die na zijn studies romaanse talen een theateropleiding volgde aan het Conservatorium in Brussel, is actief in de theaterwereld als acteur, regisseur, toneelauteur en theaterdirecteur (eerst van ‘t Arsenaal in Mechelen, vandaag van de Koninklijke Vlaamse Schouwburg in Brussel.) In 2011 won hij tweemaal een ‘Zilveren Griffel’, een voor Hoe oma almaar kleiner werd, en een tweede griffel voor Vliegen tot de hemel (naar Ovidius). Voor zijn versie van de Ilias onder de naam Veldslag om een hart. Het verhaal van Helena, kreeg hij in 2015 de Vlaamse literaire prijs ‘Boekenleeuw’. In 2008 regisseerde hij een bewerking (in drie avondvullende delen!) van de Odysseus-sage (in een vertaling van Patrick Lateur) als een co-productie van KVS-Brussel en NTGent, met als titel: Odysseus. Een zwerver komt thuis. 

 

Trojaanse oorlog

Bij de poppentheater-versie van De Cock & FroeFroe, begint de sage van de Trojaanse oorlog met de geboorte van Makos (Telemachos): de zoon van Odysseus, Koning van het Griekse eiland Ithaka. Die net op het punt staat om zich aan te sluiten bij het coalitieleger van de Griekse stadsstaten. Onder de algemene leiding van koning Menelaos van Sparta willen de Griekse geallieerden oorlog voeren tegen de machtige stadsstaat Troje. Samen met zijn mama Penelope verzint de opgroeiende Makos allerlei spannende verhalen over de mogelijke belevenissen van zijn vader. Die zou tien jaren nodig hebben om als één van de Griekse bevelhebbers de mooie Helena (vrouw van koning Menelaos) terug te halen. Zij was namelijk ‘geschaakt’ door Paris, de mooie zoon van koning Priamos van Troje (of ging la belle Hélène vrijwillig met hem mee?). Na een tien jaar beleg van Troja, had Odysseus een list bedacht. Op zijn suggestie timmerden en bouwden de Grieken een groot en statig houten paard, dat ze op het strand vóór de oninneembare stad Troje achterlieten, waarna de Griekse soldaten met hun schepen naar huis zeilden.

Althans, zo leek het toch. De Trojanen haalden het houten paard als een soort van oorlogstrofee binnen hun stadsmuren, en bouwden een feestje om hun overwinning te vieren. Tot ze van dronkenschap erbij neervielen, en niet merkten dat er ’s nachts Griekse soldaten stilletjes uit het paard kwamen gekropen. Die mannen openden de stadspoorten en lieten het weergekeerde Griekse leger binnen, waarop Troje grondig werd geplunderd en verwoest, en koning Menelaos met zijn nog immer mooie Helena (en met nog heel wat andere mooie oorlogsbuit) en met de Griekse legertroepen tevreden terug naar huis kon zeilen. Maar koning Odysseus had om een of andere reden de toorn van Poseidon, de god van de zee, op zich geladen. Deze Poseidon verhinderde keer op keer met listen en valstrikken, stormen en schipbreuken, verleidelijke nimfen en gevaarlijke Cyclopen, en met nog heel wat andere leuke hindernissen, dat Odysseus de juiste weg naar huis kon vinden.

De Ilias en Odysseia zijn dus in deze versie van FroeFroe leuke verzinsels over de avonturen van Odysseus, die door zoon Makos en mama Penelope worden verzonnen. Makos is er zeker van dat zijn papa een held is, die uiteindelijk de zeegod Poseidon zal verschalken, en dan wel terug naar huis zal komen. Maar zijn mama Penelope, is daar niet zo zeker van… Het zou inderdaad nog eens tien jaar duren vooraleer Odysseus weer voet aan land kan zetten op zijn eiland Ithaka, waar vrouwe Penelope en zoon Makos geduldig in het totaal twintig lange jaren op hem hadden gewacht.

 

Visueel spektakel

Het verhaal van de Trojaanse oorlog (en de teksten van de Ilias en de Odysseia) staan bol van erotische escapades, vreselijke martelingen, moorden en slachtpartijen. De makers van deze voorstelling hebben hun best gedaan om een verantwoorde keuze te maken uit een veelheid van gebeurtenissen die kinderen en jongeren nachtmerries zouden kunnen bezorgen. En zij zijn er prima in geslaagd om hun versie van de sage aan te passen aan zowel de leefwereld van kinderen (vanaf 10 jaar) als aan deze van volwassenen.

De kinderen en jongeren krijgen een spannend verhaal met acrobatische en spectaculaire nummers, met heel wat kunst- en vliegwerk en zelfs met aangepaste dans, en dat alles in een bijzonder inventief decor. Met een bescheiden aandeel van horrorverhalen die worden uitvergroot en gelardeerd met diverse grappen, waardoor de horror zijn kracht verliest en het komische overheerst. Zoals bij het verhaal van de Cycloop: een reusachtige menseneter met één oog, die Odysseus en zijn gezellen gevangen houdt. Maar die tijdens zijn slaap door toedoen van de gevangen Grieken op een komische manier (in de versie van Homeros op een gruwelijke wijze) zijn oog verliest, zodat hij blind is en Odysseus en zijn kompanen kunnen ontsnappen. De wat ‘rijpere’ toeschouwers krijgen een serie ‘verhalen binnen een verhaal’ met vele spitsvondige grapjes-voor-volwassenen, en milde toespelingen op menselijke relatieproblemen. De grote groep vertolkers (elke pop heeft gemiddeld twee manipulators nodig) speelt daarbij met een verbazingwekkende precisie, inzet en overgave, en etaleert een veelheid van talenten in dit hedendaags zang- muziek- dans- en theaterensemble.

 

 

Info:

Voor deze productie was er in deStudio (Antwerpen) een speelperiode gepland van 26 oktober tot 10 december 2020. Maar daar heeft Covid-19 een stokje voor gestoken.  Zodat het publiek helaas nog wat moet wachten om dit boeiend visueel spektakel, mee te beleven. Hou de website van FroeFroe maar best goed in het oog.

 

Voorstelling van Theater FroeFroe, in coproductie met Per Podium. Geschikt voor kinderen vanaf 10 jaar (vierde leerjaar) en ouder.  Gezien op 24.10.2020 in De Studio, Antwerpen. Meer info op: https://www.froefroe.be/nl/production/16186/odyssee