Theater tussen straatstenen en sterren: 25 jaar Unie der Zorgelozen.
Het lijvig en rijk geïllustreerd boek met de eigenzinnig geschreven titel: HorsD’oeuvre, gaat over het 25-jarig bestaan van de sociaal-artistieke ‘beweging’, de Unie der Zorgelozen in de volkse buurten Venning en Veemarkt in Kortrijk. Beroeps- en gelegenheid-spelers brengen er theater in de breedste betekenis van het woord: theater waar mensen elkaar zien en horen, naar elkaar luisteren en samen iets creëren en beleven. Theater dat iets aanbrengt vanuit eigen persoonlijke en maatschappelijke ervaringen, geconfronteerd met deze van een ander.
HorsD’oeuvre is een opmerkelijk kijk- en leesboek en vooral een leerboek waarin een mooi stuk theatergeschiedenis wordt aangeboden waardoor meteen de noodzaak aan vooral maatschappijgericht theater nog maar eens wordt bevestigd. Evelyn Coussens ontleedt in haar openingstekst niet enkel de aanpak van Geert Six en Klaartje Mertens, maar ook de voorafgaande situaties en ervaringen die deze pioniers hebben meegemaakt om uiteindelijk tot een ‘Unie’ te komen. Eventjes aanmerken dat het bekende Kortrijkse gezelschap Theater Antigone (in 1956 begonnen) einde jaren negentig één der eerste professionele theaters in Vlaanderen was dat een jaarlijks sociaal-artistiek buurtproject realiseerde. Toen in 1999 ook Jos Verbist, de nieuwe artistieke leider van Theater Antigone, aan de actie mee werkte, werd Geert Six er bij betrokken als schrijver en regisseur en realiseerde hij met buurtbewoners CA VA?, een project dat aansloot bij In donkere dagen, waarin theater, muziek, sport en de problematiek van een verarmde buurt verbonden werden. Geert Six, die ook in verschillende amateurgezelschappen had gespeeld, realiseerde bij Theater Antigone vijf opeenvolgende projecten en werkte er tot 2003 mee aan diverse grensverleggende producties met onder meer net afgestudeerden van het RITS (Brussel).
Eigenlijk gaf Geert Six al eerder blijk van een kunstzinnige en sociaal gezicht interesses. Na de lagere school in Harelbeke en na een oriëntatiejaar aan het VTI aldaar, probeerde hij uiteenlopende jobs in de brood- en textielsector en was hij zelfs tijdelijk café-uitbater. Niet te vergeten dat hij ook omroeper was op het voetbalstadion van KRC Harelbeke. De ervaring die hij in diverse arbeidersmiddens opdeed was hem altijd van dienst daar hij ondertussen ook met poëzie en toneel bezig was. Hij publiceerde een drietal, naar eigen zeggen ‘bescheiden’ dichtbundels en volgde toneelklas aan de Academie van Harelbeke. Toen in 1998 Klaartje Mertens afstudeerde aan het RITS met als eindwerk Beyond Bush (H. Achternbusch, Jan Arends, F. Pessoa) werd die monoloog ook gespeeld door Geert Six in Theater De Schaduw (Ardooie), waarna het samenwerken met Klaartje Mertens bestendigd werd.
De Unie der Zorgelozen is geen vormingsinstituut, geen school, maar een middel tot emancipatie en integratie. In HorsD’oeuvre geven naast Evelyne Coussens, dan ook Geert Opsomer, Wouter Hillaert, Ellen Stynen, Bart Noels, Joost Bonte, Wim Opbrouck, Rik Pinxten, vanuit hun theaterervaring een eigen kijk op de werking van de Unie.
Voor Geert Six als toneelauteur, is schrijven geënt op de maatschappelijke situatie waarin de personages verkeren. Hij houdt van de klankrijkdom en de klankkleur van de streektaal, die hij dan als speler met het nodige gevoel en de bijhorende beeldspraak vertolkt. In 2003 werden Geert Six en de Unie in Oostende op het Theater-aan-Zee-festival, bekroond met de Jongtheaterwerkprijs voor Zèn in ’t volk geschôtn, een tekst ontsproten aan een oorlogsgebeuren in de familie van Geert Six. In Alain, in 2015 bekroond door de Provincie West-Vlaanderen met de Prijs Letterkunde 2014 voor Dramatische Kunst, schetst Six de levensloop van een vijftiger, die de verandering ondergaat van dorp (vinkenzetterij en stamcafés) naar stad, van rustig werken naar de opgejaagde prestatiedwang van de commercie.
Alleen al het feit dat de Unie der Zorgelozen vijfentwintig jaar heeft standgehouden, is in de kunstensector opmerkelijk. Hopelijk wordt de Unie na het nu begrijpelijk gedwongen stilleggen van elke activiteit, ook door de subsidiërende overheid in haar meerwaarde erkend en beloond. Een publicatie als HorsD’oeuvre spreekt boekdelen maar schept dan ook meer verwachtingen.
Meer info: info@uniederzorgelozen.be of www.lannoo.com
