T.A.N.I.A.! Gewoon is soms speciaal
Over Tania Van der Sanden (Malpertuis, Tielt) geraak je moeilijk uitgepraat, zoals Tania (°1962) zelf in interviews of losse gesprekken niet uitgepraat geraakt. Ze vertelt op verschillende manieren: op of zonder een scène, maar liefst toch een trapje hoger, gewoon als een mens die iets kwijt wil. In T.A.N.I.A. ! (met tekstadvies en een regie van Frans Van der Aa, co-productie CC Lokeren) speelt ze zelfs geen rol, is ze geen personage. Gewoon Tania.
Het enige rekwisiet op de scène is een stoel. Een goed belichte lege stoel op een kale plek. Daarmee wordt, bedoeld of niet, verwezen naar de bekende en gevierde Britse regisseur Peter Brook (°1925) die op zoek ging naar de oerwetten van het theater via experimenten en vormelijkheden in de vrije natuur, op straten en pleinen en in zalen. Zijn bevindingen schreef Brook in 1968 neer in The Empty Space. Hij zag theater in eerste instantie als een uiting van inspiratie en creativiteit, waarin niets moet, maar alles kan. In alle eenvoud. Door het weglaten van de ballast die de aandacht afleidt. Een ontdekken van wat een mens die aandacht vraagt, bindt aan die andere mens die toekijkt en luistert. Ook Tania Van der Sanden gaat even opzij, op zoek naar de essentie van haar passie voor het theater en tegelijk op zoek naar zichzelf waardoor ze dan ook anderen aanspreekt die ze via haar verhaal tot een zekere zelfherkenning brengt.
Het is aannemelijk dat Tania Van der Sanden, na een indrukwekkende reeks theaterrealisaties in diverse toneelgezelschappen en prestaties in de media, nu eens ongeschminkt halt wil houden en zich vragen stelt over zichzelf en haar beroep dat haar telkens dwingt iemand anders te zijn. Ze spreekt in T.A.N.I.A ! rechtstreeks het publiek aan. Ze haalt zelfs iemand uit de zaal om hem eventjes de lege stoel te laten aanvoelen, waarvoor die onbekende ‘iemand’ dan ook een applaus krijgt.
Theater is communiceren met iemand, maar zo is elke ontmoeting. En daar gaat Tania Van der Sanden ook op in. Om het even waar en aan wie je de vraag stelt: ‘Hoe gaat het?’, krijg je een eerste, haast onvermijdelijk antwoord: ‘Goed!’, al weet je wel dat het niet altijd ‘goed’ is. ‘Ook theater is een vorm van oprecht liegen’ zoals Dora Van der Groen (1927-2015) placht te zeggen, aldus de Nederlandse actrice en docente Naomi Velissariou (°1984), in een gesprek met Bo Tarenskeen (Theatermaker, 3, 2016). Maar het belangrijkste is, dat je communiceert, dat je van gedachten wisselt zodanig dat er in het hoofd van diegene die je aanspreekt, ook iets gebeurt.
Wat Tania Van der Sanden in T.A.N.I.A.! zegt en doet, geeft een bepaalde inkijk in het leven van een actrice die toch vooral een mens is. Ze staat daar als ‘een pauw zonder veren’, zoals ze ooit in een interview beweerde. Maar het menselijke in het beoefenen van een kunst heeft ook fel te maken met hoe je als kunstbeoefenaar je mens-zijn droomt en eventueel via de kunst tracht te verwezenlijken. Daarmee komen we dan ook, via een omkleding van de actrice, meer in een theatrale sfeer terecht en wordt de actrice als in een droom, door de belichting en andere technieken opgeroepen, terug in een schijnwereld gebracht. De onbemande stoel van bij het begin wordt voor haar als het ware een sprookjestroon.
Gewoon jezelf zijn, is soms speciaal. Het is een voortdurend in en uit de realiteit stappen. Een binnen- en een buitenkant tonen. Dat is ook wat in T.A.N.I.A.! gebeurt. Het zich kwetsbaar opstellen van een actrice, die met respect veel verbeelding overlaat aan de toeschouwer.
Info: www.malpertuis.be
