Theater Malpertuis creëert ‘Onze Koen’. Kind van de (be)rekening?

Het zou van Peter De Graef (1958) niet zijn, mocht er geen filosofische tint kleven aan wat hij schrijft, zegt, regisseert, zelf speelt of laat spelen. Met zijn nieuwste stuk Onze Koen, in zijn regie, legt hij een relatie die een gezinnetje wordt op de ontleedtafel. Bij wat te voorschijn komt, stelt hij vragen. Bijvoorbeeld over een kind dat op een slinkse maar wetenschappelijk verantwoorde manier op de wereld wordt gezet.

Veerle (Tania Van der Sanden, 1962) en Etienne (Lucas Van den Eynde, 1959) zijn twee schattige, ietwat verwarde mensjes die elkaar toevallig aan een bushalte ontmoeten en zoals te verwachten en te voorzien, uiteindelijk samen optrekken in een wereld als in een louterend vagevuur. Etienne, ‘niet uit het juiste hout gesneden’, zegt hij, is in zichzelf gekeerd, reciteert halfluid tijdens het wachten op de bus verzen van Shakespeare. Zelf bekijkt hij zich als een mossel: week vanbinnen, gepantserd in een schelp waar hij niet uit durft te komen. Veerle werd bedrogen door haar man, die haar vervolgens in de steek liet en op haar naam schulden maakte tijdens verre reizen. Maar het zal je maar gebeuren dat je op de koop toe door je ouders bedrogen wordt met een gedwongen zwangerschap ‘om het familiekapitaal te verzekeren’, volgens haar moeder.

Veerle, Etienne en zoontje Koen vormen hoe dan ook een gezinnetje en Peter De Graef roept een resem problemen op, af en toe in terzijdes of in directe aansprekingen tot het publiek. Een kort-geactualiseerde politieke commentaar komt al eens in beeld op een wand van de huiskamer en ook de kleine Koen is er een paar keer op te zien. Zijn stemmetje horen we in een voice-over. Dat de jongen niet live meespeelt, sluit aan bij de onderhuidse kritiek van de schrijver op de aparte levensstijl van jongeren die zich liefst terugtrekken in een eigen leefwereld, in casu een eigen kamer, soms, zoals voor Koen, met nare gevolgen. Veerle en Etienne hebben het moeilijk met de opvoeding van Koen, met de macht en de mogelijkheden van de media en geld en met de wispelturigheid van de partijpolitiek. Koen en zijn zogezegde ouders zijn als het ware slachtoffers van berekeningen door machten die buiten hun betrokkenheid en huis opereren.

In Onze Koen mengt De Graef crisissen, rampen, conflicten en oorlogen vanaf de jaren negentig tot op vandaag, waar de media dagelijks over berichten, met keuken- en slaapkamerconflicten die men wel eens via roddels of uit de ‘boekskes’ verneemt. Etienne is duidelijk de spreekbuis van De Graef en Van den Eynde maakt er in een spraakwaterval van het zuiverste soort, een gesproken dagblad van. De Veerle van Van der Sanden is een geduldig klankbord en vooral een machteloze ziel in een kluwen dat haar hunkeren naar een deugdelijke liefde hindert.

Het kan haast niet anders of de almaar meer gespannen situatie tussen Veerle, Etienne en Koen, en de wereld daarbuiten, moet eindigen met een deus-ex-machina, een onverwachte, zij het dan een tragische afloop. Voor Veerle en Etienne stort het verleden volledig in. Zowel het echte als het figuurlijke puin is een duidelijk signaal om dichter bijeen dan ooit, een nieuw leven te beginnen.

Onze Koen is gemaakt in nauwe samenwerking van de schrijver met de spelers. Zij houden mekaar in evenwicht. Het aaneenrijgen van een aantal vaak absurde situaties en de ironie en de spitsvondigheid van De Graef roepen in de beheerste vertolkingen van Van den Eynde en Van der Sanden niet alleen een vleugje vriendelijk meevoelen op maar vooral dat soort  humor waarbij men, ondanks de inhoudelijke ernst, toch ontspannend lacht.

Info: www.malpertuis.be