|
De Wet, en nog meer over wetten omzeilen en ontbloten.
| 20 Mei 2014 |
De Wet - © Vicky Bogaert |
Wetten, rechten en plichten. Gesprekken, geschriften en allerlei media zijn er vol van. Grondwetten staan garant voor democratie, het recht wordt verondersteld misbruik van macht te beteugelen. Politici wringen zich in bochten om de geloofwaardigheid van een soort democratie in stand te houden, terwijl langs vele kanten beweerd wordt dat de democratie op sterven ligt. Hoog tijd voor geëngageerde theatermakers allerhande om zich daarover te laten horen en zien.
Een aantal gezelschappen zijn er al langer mee bezig. Toch nog even een niet onbelangrijke kleine keuze.
Eric de Vroedt (1972) startte in 2004 het mightysociety-project over brandend actuele kwesties, meteen een beeld van de spanning tussen het politieke en het persoonlijke en een balans over het failliete Europa. Tien afleveringen die verleden seizoen afgesloten werden.
Piet Arfeuille (1961) van Malpertuis (Tielt) maakte zo net een tournee met Recht zal zijn wat ik zeg!, een ongewoon opwarmen van een tekst uit het oude Griekenland tussen de rivaliserende politici Demosthenes en Aischines over het al dan niet toekennen van een krans voor bewezen diensten. Een spetterende voorstelling in de vorm van een debat met Thomas Janssens en Matthias Meersman (en Dimitri Compernolle als dienaar en stille getuige). Via onder meer een eenvoudig doch des te duidelijker scènebeeld wordt de link gelegd naar een hedendaagse politieke situatie zoals die door de media graag wordt gefocust. Met als besluit dat er eigenlijk in het (partij)politieke wereldje in essentie sinds meer dan tweeduizend jaar, niets is veranderd.
Aan die voorstelling werden debatavonden gekoppeld met 'echte' politici uit de verschillende Vlaamse partijen. Avonden die volk op de been brachten, gesprekken uitlokten, al kwamen niet alle deelnemende politici even sterk uit de hoek. Voorafgaand aan die debatten werd een handig boek (160 blz.) gepubliceerd: Recht zal zijn wat ik zeg! Politici over de pijlers van de democratie (Lannoo & Malpertuis, Tielt) met, benevens de tekst van het stuk, uitvoerige uiteenzettingen, verweerschriften, wijze- en andere lessen van maar liefst elf vooraanstaande politici en een tot nadenken aansporend nawoord van prof. Dr. Carl Devos.
Als derde boeiend voorbeeld kan verwezen worden naar De Wet, een samenwerking KVS(Brussel)-Wunderbaum (Nederland). Deze productie kadert in het vierjarig project van Wunderbaum, The New Forest, een queeste naar alternatieve mogelijkheden voor een sociaal-politieke toekomst. Walter Bart, Wine Dierickx, Matijs Jansen, Willy Thomas, Mieke Verdin, Scarlet Tummers, voeren een drieluik op over rechtspraak, wetten en grenzen, en hoe ze worden omzeild en ontbloot. Met teksten van Anton Dautzenberg en Michael Bijnens en met Jan Bijvoet als coach wordt een discussie op de scène gezet over rechtspraak en rechtvaardigheid in verband met Somalische piraten, die in Nederland voor de rechter kwamen en inmiddels in de illegaliteit verdwenen. Er is een openbare aanklaagster, maar ook een verdediger en een uit het publiek gehaalde 'vrijwillige vertegenwoordigster van het volk' en een koele activist. De aangeklaagde Somaliër is echter afwezig en enkel te zien in treffende houtskoolschetsen van Rinus Van de Velde. Uiteindelijk blijkt dat het zogezegde vonnis al op voorhand vast stond en als een uit het hoofd geleerde tekst wordt opgezegd, terwijl piraten op de koop toe door het eigen land gemanipuleerd worden. Gekonkel en gekronkel met een wet of met wetten, komt wel meer voor wanneer men de democratie (of wat er voor moet doorgaan) niet uit de greep van de markt en de macht weet te houden.
In een tweede luik wordt in een totaal andere sfeer het probleem van illegale prostitutie opgeroepen. Het speelvlak is een vlakte waarin de eenzaamheid van mensen op zoek naar onderdak en geborgenheid zeer sterk wordt gesuggereerd. Het blijken vrouwen zonder rechten te zijn die uiteindelijk als prostituees worden misbruikt. Deze scène verloopt zeer sereen, zonder woorden, maar beheerst en ontroerend in presentie en gebaar. Hier komt het ontbloten van wettelijk recht op bescherming in alle schamelheid naar voor.
In een derde luik gaat het zingend over wetten en georganiseerde mechanismen in Europa en Frontex, een beveiligingsinstelling, om niet-Europeanen tegen te houden. Wie verder doordenkt, komt uit bij de slachtoffers in de te kleine boten voor de overtocht naar onder meer Lampedusa. Doordenken en bij zichzelf conclusies trekken is trouwens de bedoeling van Wunderbaum en de driedelige voorstelling van De Wet is ook nu een hoogst bruikbare aanzet.
Met De Wet vinden de makers (en met hen dan ook Eric de Vroedt, Piet Arfeuille en nog anderen in hun respectievelijke producties) aansluiting bij wat ooit als documentair actueel theater kon worden meegemaakt. Theater dat niet vertrekt van kant-klare stukken en zich laat inspireren door actuele gegevens. Theater waarin de speler niet een mogelijk evoluerend type of een karakter vertolkt in een verhaal, maar een mening, een toestand, een toelichting, een houding of verhouding kwijt wil. Daar kunnen muzikale en beeldende evocaties een meerwaarde aan geven, zoals blijkt uit het decoratief ontwerp van Rinus Van de Velde en het muzikale boek van Walter Hus voor het Decaporgel.
Vooral van belang is dat deze manier van theater maken een publiek direct confronteert met een concrete politieke situatie. Maar daarmee is het laatste woord over wet, rechtvaardigheid en democratie niet gezegd. Gezelschappen als Wunderbaum kunnen echter door hun ongekunstelde directheid mede de vinger op de wonde leggen van een cultuurbeleid dat te sterk onder de dwang van media en consumptie lijdt en voor politieke wetgevers nog altijd geen prioriteit blijkt te zijn.
Info: www.mightysociety.nl, www.malpertuis.be, www.kns.be, www.wunderbaum.nl
|
| Dit artikel werd reeds 224 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|