|
Het Firmament: injecties geven aan het slappe geheugen van de podiumkunsten.
| 23 September 2013 |
Natuurlijk tracht je dingen van waarde te bewaren, maar dat is precies het probleem: de waardenmeter verschilt van persoon tot persoon, van gezelschap tot gezelschap, van overheid tot overheid. Daarenboven, verzamelen vergt niet enkel goede wil en energie, maar ook locatie en centen. In samenwerking met Het Theaterfestival, dit jaar in het Kaaitheater, Brussel, heeft Het Firmament, expertisecentrum voor het cultureel erfgoed van de podiumkunsten, met adres in Mechelen, kunst- en cultuurwerkers opgeroepen om eens samen en vanuit verschillende hoeken het probleem te willen bekijken. De oproep werd zeer goed beantwoord, waardoor Veerle Wallebroek en haar team in hun opzet zijn geslaagd en de problematiek in haar voornaamste aspecten meerdere sectoren van het kunst- en cultuurgebeuren blijkt te interesseren.
In een drietal referaten werden reeds genomen initiatieven nader toegelicht. Kristien Van den Brande stelde het online platform OralSite.be voor. Via deze site kunnen verschillende strategieën of werkwijzen van intertekstualiteit worden verkend. In een tweede referaat gaf de Britse Sarah Whatley van de Coventry University, uitvoerig uitleg over Creating digital archives with Siobhan Davies Dance. Deze uiteenzetting in het Engels van de directrice van het Centre for Dance Research (C-DaRE) was evenals de voorgaande, gericht op het creatief archiveren met zowel een geïnteresseerd publiek van studenten als praktiserende kunstenaars. Als derde referent gaf Patrick Allegaert, artistiek leider van het Dr. Guislainmuseum in Gent, uitleg bij het archief van de overleden theatermaker Eric De Volder (1946-2010), dat nu voor een belangrijk deel in het genoemde museum is ondergebracht onder meer omwille van het verband tussen De Volders werk en de psychische en psychiatrische problematiek waar het museum over handelt. Een voorbeeld uit de praktijk, waaruit ook blijkt dat archiveren complexer wordt naarmate er meerdere gegadigden zijn. Uit het nagesprek bleek dat bijvoorbeeld het NTGent eveneens waardevolle elementen uit De Volders theaterwerk koestert.
Het colloquium over archiveren van theater en dans maakte duidelijk dat de noodzaak om te archiveren wel wordt bevestigd, maar de toegang tot de archieven nogal complex blijkt. Heel wat interessante archiefstukken (onder meer teksten, foto’s, videobanden, brieven, decor- en kostuumstukken en schijnbare prullaria) zijn in particulier bezit of weggedoken in verschillende organisatorische, universiteits- of gemeentelijke archieven. Om te beginnen is er nood aan een handige, alle initiatieven overkoepelende inventaris (zowel in boekvorm als on line) waaruit men kan opmaken waar men de nalatenschap van een bepaalde artiest (of artistieke beweging) kan raadplegen of eventueel onderbrengen en waar ook de nodige vakliteratuur (recensies, essays) kan geraadpleegd worden.
Het colloquium stond duidelijk in het teken van de praktijk: archiveren ‘in het spoor van de creatie’. Dat betekent onder andere dat wat vroeger is gepresteerd op artistiek gebied van nut kan zijn voor hedendaagse realisaties. Iedere kunstuiting heeft, zoals elke vorm van beschaving, een geschiedenis. Het is maar naarmate men het historische verloop, de evolutie, kent, dat men ook het actuele gebeuren kan duiden.
Jammer genoeg is het geheugen van het theater (en andere kunsten) door nonchalance of moedwillige verwaarlozing (denk aan het volledig of gedeeltelijk wegvallen van het schoolvak geschiedenis) steeds slapper geworden. Nog altijd is er te weinig aandacht, vanwege overheid en allerhande instanties, voor het belang van de podiumkunsten als factoren van educatie, welzijn, inzicht, toekomstvisie en engagement. Archiveren betekent niet zich blind staren in nostalgie op wat voorbij is. Archiveren is een werkwoord dat inhoudt dat het verleden moet bestudeerd worden met evenveel, zo niet met meer kritische aandacht dan deze die men voor het actuele gebeuren aan de dag legt. Creatief aan de slag gaan met het verleden, sluit een kritisch omgaan met de geschiedenis niet uit en kan perspectieven openen naar de toekomst. Een mens moet op een speelse manier, onderzoekend, ontdekkend, dromend en met frisse ideeën wakker wordend, met herinneringen en documenten kunnen omgaan.
Kunst is niet enkel in beweging, het IS een beweging. Zoals water is kunst levensnoodzakelijk. Voor velen daarenboven een manier van leven en zijn, voor velen ook een manier van overleven, van vrijheid en bevrijding.
Van een centrum als Het Firmament, dat de bedoeling heeft het archiveren van podiumkunst te ondersteunen, stimuleren, adviseren, lokaliseren, registreren, ontwikkelen en organiseren, wordt veel verwacht en wordt automatisch de vraag naar de nodige middelen gesteld. Het antwoord ligt ontegensprekelijk in eerste instantie bij de overheid.
Info: www.hetfirmament.be
|
| Dit artikel werd reeds 403 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|
