|
Denkend aan Jeroen Willems (1962-2012)
| 10 December 2012 |
Op maandag 3 december 2012 is de acteur en zanger Jeroen Willems in Amsterdam aan een hartstilstand overleden. Hij was vijftig jaar. Hij zakte in elkaar tijdens een repetitie voor een programma omtrent 125 jaar theater Carré. Hij overleed in het Onze-Lieve-Vrouwe-gasthuis in Amsterdam.
Willems was een van de vele artiesten die zou optreden op de viering van Carré. Het feest werd onmiddellijk uitgesteld. Ook de Antwerpse Soirée Dramatik Deluxe op 10 december in de Bourla, naar aanleiding van de tiende verjaardag van het Schrijverspodium, werd uitgesteld. De Veenfabriek (Leiden; Paul Koek) en de band Track spelen een belangrijke rol in die viering en hadden ook een sterke artistieke en emotionele band met Willems. Zij hebben als teken van rouw op 10 december meegewerkt aan zijn uitvaart. De Antwerpse viering van het Schrijverspodium is nu voor mei of juni 2013 gepland. De vieringen in Gent en Brussel gaan door op de gestelde data.
Jeroen Willems is bekend van theater en film, van televisie en muzikale optredens. Hij begon zijn veelzijdige carrière bij Theatergroep Hollandia en speelde onder meer ook bij het Nationale Toneel (Den Haag), Oostpool (Arnhem) en De Tijd (Antwerpen). Onvergetelijk is hij voor zijn prestatie in onder andere Twee Stemmen, gebaseerd op Teorema en Affabulazione van Pier Paolo Pasolini (1922-1975), en op een paar pamfletteksten waarmee hij in zes monologen zes politieke en industriële machthebbers aan één tafel vertolkt en een striemend portret maakt van de heersende klasse. Hij won er in 1997 de Theaterfestivalprijs mee en trok er acht jaar mee rond van Rusland tot Amerika, van Duitsland tot Avignon. Niet overal verliep een voorstelling zonder controverse. Hij was er van overtuigd dat een kunstenaar de taak heeft vooruit te denken en daardoor een eenzame positie inneemt. Wie een massa wil behagen en bereiken, komt uit bij louter amusement, wist Willems. Hij zei het ronduit in een interview bij Liv Laveyne: ‘Kunst moet meer zijn. Kunst moet aan het denken zetten. Ik wil toneel zien en spelen dat de mensen vragen doet stellen’ (De Morgen, 11.03.2005).
Andere prijzen die hij verwierf waren onder meer de Mary Dresselhuys-prijs (1994), tweemaal een Gouden Kalf-nominatie (1999 & 2001), tweemaal een Gouden Kalf (2010 & 2012), tweemaal een Louis d’Or.
Door zijn veelvoudige taalvaardigheid (in zes talen wordt gezegd) kon hij zonder problemen in het buitenland een rol vertolken of aanvaarden. De opheffing van ZT/Hollandia en de mogelijke invloed van de artistieke leider en regisseur Johan Simons die eerst in Gent (NTG) en daarna in München aan de slag ging, was wellicht ook voor Willems een reden om freelance te werken. In 2011 vertolkte hij in de Kammerspiele in München de rol van de legendarische wereldvreemde Beierse koning Ludwig II, in een gastregie van Ivo van Hove. De recensenten waren laaiend enthousiast. Nooit had het publiek van München de koning van de sprookjeskastelen op een dergelijke manier gezien en gehoord: zonder glitter, zonder kitsch, als een haast onbelangrijk en gekwetst persoon. De regie van Van Hove stond ver af van zowel de historische als vermeende gedragingen van de niet conventionele koning. Van Hove en Willems toonden hem als een almaar eenzamer wordende betrachter van schoonheid en vrede, in een interpretatie die los stond van mythen en vooroordelen.
Misschien niet onmiddellijk van een ‘Hollander’ verwacht, realiseerde Willems in 2005 een productie rond Jacques Brel (1929-1978): Brel, De Zoete Oorlog, waarin hij in het Nederlands vertaalde liedjes van zijn idool vertolkte. Daar is ook een CD van overgebleven: Jeroen Willems zingt Jacques Brel, met in het totaal veertien liedjes. Helemaal verrassend, alhoewel nauwelijks opgemerkt, was dat hij in april 2010 de hoofdrol vertolkte in de opera La Commedia van Louis Andriessens, goed en wel in Carnegie Hall in New York.
Tv-kijkers zullen zich Willems wellicht herinneren van de hoofdrol in de serie Stellenbosch, gesitueerd in een wijngaard in Zuid-Afrika. Ook in vele andere series was hij te zien; in Bij ons in de Jordaan, vertolkte hij de cabaretier Wim Sonneveld (1917-1974).
Misschien had hij als filmacteur niet altijd geluk met het scenario, maar daar leed zijn vertolking niet onder. In Nynke (2001) van Peter Verhoeff vertolkt hij de rol van de Friese socialistische voorman Pieter Jelles Toelstra in een sociaal-politiek kostuumdrama rond het turbulente huwelijk van Toelstra met de schrijfster Nynke, schuilnaam voor Sjouke Bokma de Boer. Eventjes is Willems te zien in Ocean’s Twelve (2004) van de bekende Amerikaanse regisseur Steven Soderbergh, waarvan een deel is gedraaid in Amsterdam, Haarlem en Den Haag. In Komt een vrouw bij de dokter (2009) van Reinout Oerleman, naar de roman van Kluun, heeft Willems de rol van vennoot en rokkenjager in een situatie waarin borstkanker een ommekeer brengt. In 2008 is hij geëngageerd in Zomerhitte, naar het gelijknamige boek van Jan Wolkers.
Recente films met Jeroen Willems zijn onder meer Quichote’s Island van de jonge Gentse regisseur Didier Volckaert, Lena van Christophe Van Rompaey, waarin Willems schittert als een redelijk labiele vader, en Cops VS Killer (2012) van Simon de Waal en Hans Pos, naar de gelijknamige misdaadroman van De Waal, met Willems als een meedogenloze en ongrijpbare crimineel. In 2013 komen nog de heel recent afgewerkte tv-series en films.
De ‘duizendpoot’ Jeroen Willems is niet meer. Hij laat een enorme leegte na. Maar hij heeft de kunst- en cultuurwereld dan ook in zijn korte leven enorm veel gegeven.
|
| Dit artikel werd reeds 674 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|
