Idée Fixe manipuleert de mens
Theater Froe Froe, Macbeth
| 15 Augustus 2012 |
© Theater Froe Froe |
Als Jan Maillard van Theater Froe Froe een productie maakt, is ze altijd minder absurd en meer serieus dan het werk van zijn broer Marc Maillard. Het doet er niet toe of het een bewerking is van een klassieker of puur eigen werk, bij Marc nodigt het vaak hilarisch absurdistisch inventief spel tot grinniken en lachen uit, bij Jan zit er meer ernst en een streven naar poëzie in zijn stukken. Marc's figurentheater in het klein en groot draagt meer de stempel van Froe Froe, terwijl Jan's klassieke bewerkingen en zeker die in de openlucht existentiële thema's helder en in alle schoonheid willen etaleren. Jan blijft veel meer bij de oorspronkelijke tekst, heeft een groot respect voor de auteur, en zeker voor Shakespeare. Ik denk aan Midzomernachtsdroom van een paar jaar geleden in de openlucht, en nu ook Macbeth dat onder een droge nachtelijke hemel op Theater op de Markt in Hasselt in première ging.
Theater in de schemering. Het heeft iets mysterieus, zeker als er nog rook gemaakt wordt die zweeft uit de grote 'poppenkast', tussen de volle bomen, over een groot speelveld met vuurkorven en onder dreigende melodieuze celloklanken, live gebracht door Simon Lenski van DAUU. (Helaas werden die op de première gestoord door het lawaai van het Kapermolenconcert een honderd meter verder. Gelukkig konden de boxen van Froe Froe wat luider gezet worden.). De cellist zit hoger dan het speelvlak, bepaalt muzikaal en visueel het ritme van het spel. Een spel dat zich afspeelt naast en voor hem en opzij in een grote poppenkast. Met kleine en grote poppen en mens-personages.
Het wordt een spel van groot en klein. Koning Duncan is heel groot, (hij wordt gedragen door drie spelers), hij is machtig, en in zijn tevredenheid kan hij de beminnelijke vader spelen. Hij heeft alles onder controle, maar wat verderop zal een heks een voorspelling aan Macbeth en Banquo doen die alles zal veranderen. Eerst doolt het 'woudwijf' in de kast rond, in het klein, daarna stapt ze uit de kast, levensgroot, krom, etter spuwend. Zoals ook andere personages mensengroot in de kast stappen, in het klein verschijnen en er weer in reële grootte uitkomen.
Het verhaal kent in deze bewerking grote sprongen. Lady Macbeth gaat al snel over van aimabele echtgenote naar een machtsgeile vrouw, die zich niet laat afschrikken door een moord meer of minder. Als poppetje is ze klein, danst ze in de toren met een agressief venijn dat ze als mens-personage met woorden zal camoufleren en in moord zal omzetten. De Shakespeareaanse taal is behouden, poëtisch wordt het thema van machtshonger ingekleurd.
Het is geen god die de mensen al dan niet aan zichtbare draadjes laat bewegen zoals hij wil, het is geen tiran die zijn onderdanen als poppen manipuleert naar zijn hand, het is een idee, een waanidee, een dogma, een credo dat de mens tot pop reduceert. Het is het blind vertrouwen in die idee dat Macbeth en zijn vrouw manipuleert en hen daden laat verrichten die onmenselijk zijn. Zij zijn bezeten door een ideologie, ze zijn niet meer zelf verantwoordelijk voor hun daden, ze wassen hun handen in onschuld. Het idee-fixe in macht leidt tot een gevecht tussen groot en klein, met als speelbal de mens. Niet alleen de macht zelf, maar de machtsgeilheid maakt de individuele mens groot én klein. In macht groot willen worden, als persoon klein blijven. En dat gebeurt geleidelijk, bijna onzichtbaar, zoals het mens-personage overgaat in de pop en dan weer naar mens. In ons toeschouwer-zijn worden ook wij gemanipuleerd. We gaan mee in het theater, in de machtshonger, en weten nog wel dat de pop een uitbeelding is van het personage, maar vergeten dat het personage ook maar een acteur is die speelt. Ook op dat niveau is er sprake van manipulatie: "Een arme speler die op het toneel een uurtje puft en kwaakt en dan hoort ge hem niet meer."
Theater Froe Froe speelt die manipulaties naturel uit, ingetogen, in eenvoud en zonder effectbejag. En dat maakt indruk.
Info: www.froefroe.be
|
| Dit artikel werd reeds 423 keer gelezen. | auteur(s):Tuur Devens |
|