|
Simon Allemeersch / Silence Fini / De Werf, Het fantastische leven van de heilige Sint- Christoffel zoals samengevat in twaalf taferelen en drie liederen.
| 24 April 2012 |
© Stefanie Declercq |
In de jaren 50 en 60, zo staat het mij toch voor, had elke auto in onze contreien een magneetje met een Sint-Christoffel. Nu zie je soms, heel soms en veel minder dan de gebedskralen, nog wel eens een wagen met een Christoffelbeeldje aan een koordje aan de achteruitkijkspiegel bengelen. Een dikke 50 jaar geleden kreeg je bij wijze van spreken bij elke nieuwe auto een Christoffelmedaille mee. Sint Christoffel was dé beschermheilige van het verkeer. Toch gebeurde er relatief gezien veel meer ongelukken dan nu, maar elke katholieke chauffeur voelde zich met Christoffel naast de eigen engelbewaarder, veilig. Als ons gezin toen met de kleine Morris minor op vakantie ging, werden er na tien weesgegroetjes ook nog allerlei schietgebedjes tot Sint-Christoffel gebeden. Pas dan voelde mijn moeder zich veilig en verzekerd.
Christoffel was zowat de heilige van alles (zoals ook Sinterklaas, de andere afgeschafte heilige na het tweede Vaticaanse concilie): van beschermer van reizigers en bedevaarten tot de behoeder tegen kiespijn, en plotse, onverwachte dood. Een totaalheilige dus. Dat merk je ook in de titel van het stuk dat rond hem gemaakt is: de heilige Sint-Christoffel. Dubbelop heilig dus, maar Sint-Christoffel was gewoon één begrip, en daar kon dan nog best het woord 'heilig' voor.
Simon Allemeersch is samen met de zusjes Barbara en Stefanie Claes op zoek gegaan naar de heilige als persoon en vooral als cultusfenomeen. En zoals te verwachten was uit het vroegere werk van deze theatermakers wordt er gretig gebruik gemaakt van objectenspel, videoprojectie, beelden, grimmige schetsen en poppetjes. Dat alles zorgt ervoor dat wij als toeschouwer heerlijk ondergedompeld worden in een magisch mythisch wereldje, allicht met een streepje nostalgie, en dat wij gemakkelijk meeglijden in dit bizarre ritueel theater.
We worden in het begin, als we willekeurig op krukjes kunnen plaatsnemen, wat afgeschrikt door een geschminkt figuur in soldatentenue in een schaarse belichting. Er kan van alles gebeuren, niet waar. Ze wijst ons de nooduitgang, zegt wat we moeten doen als er brand uitbreekt, een aardbeving zullen we wellicht niet overleven, maar het orkest zal doorspelen. Kunnen/moeten we nu rekenen op Sint-Christoffel? Zorgt hij voor onze veiligheid, onze zekerheid, onze verzekering?
Een dikke vrouw met enorme borsten en billen en met baard (Simon Allemeersch) staat recht vanuit het publiek, en vertelt het verhaal van Christoffel, van toen hij nog geen Christoffel was en geen heilige. Een reus van een vent was het met een hondengezicht/jakhalskop op zoek naar een beter en machtiger iemand. Naar iemand die niet bang is. Zo komt hij uit bij een kluizenaar en die draagt hem op om aan het water te gaan huizen en mensen over te zetten. Na jaren komt er een kindje, dat bij de overzet steeds zwaarder en zwaarder wordt. Maar Christoffel torst het, redt het. Hij wordt heilig, want hij droeg Christus zelf.
Wordt hij nu nog geëerd daarvoor? Op het doek zien we een rotonde ergens in Italië, en op die rotonde staat een kapel van de heilige Christoffel. Filmbeelden schetsen de nerveuze sfeer van bedevaartgangers in Columbia. Daarna gaat de projectie over in een stoet van poppetjes. Andere taferelen op andere plekken tussen en rondom ons volgen. Silhouetten voor een huisje verdwijnen. Tekeningen uit de jaren 50 tonen vredige gezinstaferelen, maar de situatie is via de neergeschreven en uitgeschreeuwde teksten toch niet zo vredig. Er volgt nog een stoet, achter de kist met een gestorven jongetje, enzovoorts, en ondertussen begeleiden de drummer Giovanni Barcella en de saxofonist Jeroen Van Herzeele met hun jazzimprovisaties deze scènes. Wij als publiek worden in de riten betrokken. We moeten plastic bloemen hooghouden, we krijgen fluiten om de liederen te begeleiden. Bezweringsliederen over de dood als maar halve pijn. Een poppetje op stelten (als een Alberto Giacomettibeeldje) met een kistje op zijn rug, baant zich door het publiek. Een boomstronk ontkiemt. Het bezweringsritueel krijgt een verrassend seculier einde. Christoffel telt niet meer als verzekering. Hij en vele andere heiligen brachten mensen samen. Nu zijn er slechts individuen, allemaal apart verzekerd. Vroeger zocht je als mens andere mensen op, vormde je een groep om rituelen uit te voeren. Wat de diepere vaak mythische betekenis was, wist je niet, maar de rituelen dienden om je te beschermen tegen demonen, om goden gunstig te stemmen, om grip te krijgen op de chaos van de wereld en de eindigheid des levens. Vroeger ging je nog samen naar de mis voor deze rituelen. Nu er geen missen meer zijn, lijkt het erop dat mensen – althans het toneelpubliek - hun rituele behoeften in het theater hopen te vinden. Er daar spelen Simon Allemeersch en de zusjes Claes mooi op in en ze spelen er ook mee, met hun theatrale bezweringsrituelen. Rituelen om de dood overwinnen. Maar dat is onmogelijk. Dan maar samen naar het einde van de wereld, naar de dag des oordeels. Daartegen kun je je nu eenmaal niet verzekeren.
Info: Www.dewerf.be of www.silencefini.be
|
| Dit artikel werd reeds 228 keer gelezen. | auteur(s):Tuur Devens |
|