|
De Blinden/Les Aveugles: van eenzaamheid naar eenheid
| 15 April 2012 |
© Kurt Van der Elst |
De in het Frans schrijvende Gentenaar Maurice Maeterlinck (1862-1949) wordt op ruime schaal herdacht naar aanleiding van de honderdste verjaring van de toekenning van de Nobelprijs voor literatuur die hij in november 1911 in ontvangst mocht nemen. Het omvangrijkste deel van zijn werk bestaat uit toneelstukken, terwijl zijn dichtwerk minder bekend is, alhoewel niet zonder belang. Daar wordt nu op gewezen door onder meer de publicatie van zijn integrale poëzie in een Nederlandse vertaling door Joris De Zutter, conservator van het Gentse stedelijk kabinet M. Maeterlinck. De verzamelde gedichten overspannen zijn gehele schrijversloopbaan. De bundel werd in maart 2012 zeer verzorgd uitgegeven door de Stad Gent en Uitgeverij Lannoo (Tielt).
Inmiddels is ook muziektheater LOD (in samenwerking met o.a. Le manège Mons en Vocaallab) aan een tournee begonnen met De Blinden/Les Aveugles op een concept en een libretto van Patrick Corillon (regie) en een compositie van Daan Janssens. Les Aveugles dateert van 1890 en is al enkele keren op verschillende manieren geïnterpreteerd. Een uiterst merkwaardige voorstelling was in 2002 te zien in Brugge, waar het Théâtre UBU uit Montréal (in een realisatie van Denis Marleau) een fascinerende ‘fantasmagorie’ bracht, gebaseerd op visuele magie die wordt opgewekt door projectie van gezichten die praten.
Voor de realisatie bij LOD blijven Corillon en Janssens dichter bij een actuele filosofische opvatting waarin de blinden in dit werk van Maeterlinck mensen van vandaag symboliseren die blind zijn voor de essentiële zintuiglijke behoeften van het leven door een teveel aan gepraat. Geboren zijn om te sterven hoeft niet langs wegen van eenzaamheid en vereenzaming te lopen. Er is niet direct behoefte aan gewoon praten met elkaar, veeleer is er behoefte aan een vanzelfsprekend gevoel van eenheid: de mens weer als een wezenlijk deel van de natuur, van een natuurlijke schepping, gaan beschouwen. In zijn libretto en in zijn regie richt Patrick Corillon de summiere handeling die in de realisatie voorkomt, vooral op het wegwerken van vervreemding en het terug bij elkaar brengen wat door nodeloos en verkeerd begrepen woordgebruik uit elkaar is gegaan. Mensen zijn eilanden die dringend één moeten worden met alles wat leeft.
Dit beeld van hunkering naar eenwording met elkaar en met de natuur wordt op een eenvoudige maar duidelijke plastische manier uitgedrukt. Corillon laat grote panelen over de scène dwalen. Zij vertonen een verlichte ronde opening bovenaan, terwijl hoog boven het speelvlak een grote lichtvlek te zien is. Achter elk schuivend paneel is een zanger of zangeres verborgen, afwisselend ook als vocale solist(e) te zien. Partituur en tekst (in het Frans gezongen) zijn beperkt tot enkele zeer korte essentiële zinnen van Maeterlinck die (in het Nederlands) op herfstbladeren geprojecteerd worden op de lichtvlek die als een grote maan boven de scène staat. Op die manier vormen ook kunst en natuur een eenheid. Zoals de natuur en ook de mens vergaat, zo vergaat ook kunst om telkens weer in een nieuwe cyclus te herleven.
De compositie van Daan Janssens sluit heel nauw aan bij het concept van Corillon. Onder de leiding van dirigent Filip Rathé zijn het kleine orkest L’ensemble Musiques Nouvelles en de zes vocalisten ook op weg naar een eenheid. Nu eens zijn ze een deel van de theatrale enscenering, dan weer wekken ze samen met de muzikanten een kosmische sfeer op. Muziek zegt hier meer dan woorden ooit zouden kunnen en het gevoel dat in De Blinden/Les Aveugles wordt gewekt, betekent in elk geval een waardevolle bijdrage in de appreciatie van de symboliek in het werk van Maeterlinck.
Het slotbeeld van de voorstelling is samenvattend en veelzeggend. Terwijl de muziek je opneemt in een onbestemde allesomvattende berusting, schuiven de panelen stilaan naar elkaar toe en vormen ze per twee een eenheid die in de aldus ontstane nieuwe grafische vorm vooral naar de natuur verwijst.
Info: www.lod.be
|
| Dit artikel werd reeds 205 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|