|
Theater Artemis met Het portret van Dorian Gray van Oscar Wilde : hoe actueel is decadentie?
| 3 November 2011 |
© Phile Deprez |
Toen Oscar Wilde (1856-1900) in 1891 zijn enige roman The Picture of Dorian Gray publiceerde, stond hij sterk onder de invloed van de Franse auteur Joris-Karl Huysmans (1848-1907) die tot de Parijse decadente schrijversclub behoorde die stelling nam tegen het zogezegde burgerlijk fatsoen. Het was de tijd van L’art pour l’art en dat het leven de kunst imiteerde stond als een paal boven water. Wanneer een kunstenaar volledige vrijheid eist en krijgt in het beoefenen van zijn kunst, waarom zou hij die dan ook niet hebben in zijn gewone doen en laten?
Met zijn korte roman (en onmiddellijk daarna met zijn toneelstuk Salomé, dat hij in het Frans schreef), kreeg Wilde te doen met de Engelse censor. Homofilie en provocerende uitspraken omtrent de vrouw en de liefde, werden niet aanvaard en The Picture of Dorian Gray werd dan ook als immoreel getaxeerd. Wilde besefte echter zelf wel dat hij met dit verhaal geen echt goede roman had geschreven: de karakters die hij schetste waren te één-dimensionaal, maar hij wou vooral een Dorian en een Lord Henry creëren, twee personages die hij ook in zichzelf voelde leven. Evenals Dorian wilde hij een eeuwige jeugd en evenals Lord Henry nam hij voortdurend (vooral dan in zijn briljante toneelstukken) een tegendraadse en sterk relativerende houding aan tegenover het mondaine wereldje waarin hij eigenlijk zelf wellustig vertoefde.
In zijn bewerking voor het toneel legt Koen Tachelet dan ook terecht de nadruk op Dorian en Lord Henry. Deze staan tegenover elkaar als Faust en Mefisto. Dorian ruilt als het ware zijn geweten voor de illusie van een eeuwige schoonheid. Volgens Lord Henry is mooi zijn, alles. Schoonheid heeft men als men jong is en men moet er dan ook maximaal van genieten. Maar schoonheid is oppervlakkig, weerlegt Dorian. Precies dat oppervlakkige, die façade, dat zichtbare, is het ware leven. Wat er achter zit, speelt geen rol. Het komt er op aan een perfecte schoonheid uit te stralen. Aldus Lord Henry. En dat is het ook wat de schilder Hallward doet: de perfecte jeugdige schoonheid vastleggen in het portret dat hij vanuit een zekere verering voor Dorian, zijn model, schildert. Dorian wordt echter geestelijk en emotioneel de gevangene van Lord Henry, van het geschilderde portret en van zichzelf. Hij voelt dat volwassen worden met verlies gepaard gaat, maar kan moeilijk uit de euforie en het cocon van de bewondering die hem streelt, loskomen. Wanneer hij echter tot meer inzicht komt, wreekt hij zich op de schilder, op het portret en tenslotte op zichzelf.
Met dit stuk werkt Theater Artemis (’s Hertogenbosch) verder aan de voorgenomen taak een brug te zijn tussen theater en onderwijs, jongeren en volwassenen, vroeger en nu en tussen literatuur en theater. Na Woeste hoogten, Rusteloze zielen, een opmerkelijke toneelversie van Jeroen Olyslaegers (zie theatermaggezien, 1 december 2009), naar Wuthering Heights van Emily Brontë (1818-1848) brengt Artemis nu weer een literair werk op de planken. Niet zozeer voor het plezier van het bewerken (al is dat er zeker ook bij) maar omdat bepaalde werken van vroeger ook nog iets te zeggen hebben over vandaag. De themata van het perfecte mooi zijn, van glamour die vedetten eeuwigheid moet verschaffen en het belang dat aan oppervlakkigheid wordt gehecht, zijn actueel. Kwaliteit moet onderdoen voor kwantiteit. Onder meer de mode-industrie en de daarmee verbonden opgedrongen consumptiedrift, raken jong en oud.
Floor Huygen hoeft in haar regie niet te streven naar een actualisering van het gegeven. In enscenering en vertolking wordt de tekst alle eer bewezen. In zijn bewerking zorgt Tachelet er trouwens voor dat de vlotte dialogen het actuele karakter van het gegeven voldoende duidelijk maken, zonder afbreuk te doen aan de spitse taal van Wilde. Dan zijn er nog een sober decor, enkele zetstukken op een plateau, een even sobere kostumering en een inventieve belichting. Vooral is er de sterke aanwezigheid van zes spelers. Nieuwkomer Mattias Van de Vijver gooit als Dorian zijn jeugdig enthousiasme in het spel en biedt Jobst Schnibbe, in de rol van de venijnige Lord Henry, overtuigend weerwerk.
Info: www.artemis.nl
|
| Dit artikel werd reeds 251 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|