Op de brug begon het.
De Queeste, Vroenhover Brug
| 21 Juni 2011 |
© ogen-blik |
Theatermakershuis De Queeste heeft iets met water, sinds het nog geen jaar geleden onderdak heeft gevonden in De Silo aan het Albertkanaal in Hasselt. Twee locatieproducties staan opgesteld aan de rand van het water. Medea op een platform met uitzicht op het kanaal en de voorbijvarende boten. En dan is er nu Vroenhover Brug onder de brug over het Albertkanaal in -allicht- Vroenhoven. Een heel nieuwe brug met verrassende plekken als je onderin gaat. Over deze brug, en vooral over de oude opgeblazen brug hebben vier oude mannen en een vrouw het in hun verhalen over het Belgisch grensdorp bij Maastricht Voor mij met Maastrichtse roots natuurlijk heel herkenbaar concreet en vol aha-herinneringen, maar het is ook een universeel verhaal van een gemeenschap. En de brug van Vroenhoven is heel speciaal, want hier begon op 10 mei 1940 de oorlog voor België.
De Queeste heeft al jaren lang interessante 'buurtpatrouilles' (vooral over Genkse sociale thema's) gemaakt, en is nu aan de slag met 'grenspatrouilles': wat scheidt en bindt inwoners van de Euregio? Op basis van interviews en research in samenwerking met de Universiteit Maastricht werd er een voorstelling gemaakt die de reportage en het docudrama overstijgt. Ook nu lukt dat weer bijzonder goed met acteur- en regiestudenten van de Toneelacademie Maastricht.
(Naast het Grenspatrouille-traject en het eigen artistiek parcours wil de Queeste ook ruimte geven aan prille theatermakers in het kader van K A D E. Jonge makers werken er onder de vleugels van De Queeste aan hun project. Dat leverde dit seizoen al een verrassende Medea naar Jean Anouilh op locatie op.)
We lopen van het restaurant La Pergola over de brug naar het brugplein. In de glazen balustrade is een Duitse tekst gegraveerd. Over naar huis gaan, over herinneringen, over schaduwen die verhalen fluisteren. En die verhalen krijgen we te horen als we beneden onder de brug op het overdekt terras en café in aanbouw zitten. Deze brug is meer dan een brug. De brug van Vroenhoven is ook een informatiecentrum, met terras, panorama-uitkijkposten, café, amfitheater, klimmuur, nu nog in aanbouw. Het is een groot complex rond de bunker die men heeft laten staan. Vanuit deze bunker had de brug bij de inval van de Duitsers op 10 mei 1940 moeten opgeblazen worden, maar de vijand trof de Belgische soldaten eerst, waardoor de tanks over de brug België konden binnenrollen.
Het brugcomplex wil van deze Vroenhovense plek een symbolisch centrum voor de Tweede Wereldoorlog maken, zoals Ieper dat is voor de Eerste. Hier is het allemaal begonnen.
We zitten op een geplaatste tribune op de werf. Vijf jongeren vertellen over de nieuwe brug, en over de oude. Die werd op 16 januari 2009 opgeblazen. Een zwart plastic wordt weggetrokken en we krijgen een schitterend uitzicht op het water, op de achterliggende groene heuvels, op de mooie wolken in het vale avondlicht. Personages schuifelen naar de terrasbalustrade, richten zich tot het publiek, schoorvoetend. Oude mensen zijn het, oud gemaakt door de latexmaskers, door hun kleding, hun haperende stemmen, hun gebrekkig gangetje. Eentje zit in een mobiele rolstoel, hij beweegt zich het snelst voort. De café-uitbaatster, haar zoon, de douanecommis, de gewone man vertellen hun verhaal, mijmerend, in de stiltes vullen ze elkaar aan. Ze worden soms onderbroken door een jong meisje, de stem van de architect, dat de technische toekomstplannen van de brug en zijn invloed op de omgeving schetst.
De verhalen gaan over het graven van het kanaal in de jaren dertig, over de oorlog, over het feit dat de brug pas een zeventig jaar later dan voorzien wordt opgeblazen, over de smokkelaars in dit (bijna) drielandenpunt. Ze zingen het smokkellied, toeschouwers zingen mee. Gewoonweg ontroerend. Later gaat het over dat stuk Vroenhoven tussen de brug en de grens dat uitgroeit tot hét nacht-uitgaanscentrum van Maastricht. De horeca bloeit, maar zakt dan weer als een pudding in elkaar. Wat is er nu in deze landbouwgemeente nog te beleven, wat biedt de toekomst? De plannen voor de brug als infocentrum over oorlog en wereldvrede kunnen misschien soelaas bieden.
Dat alles baadt in een sfeer van melancholie en nostalgie, zonder dat dat naar sentimenteel en klefferig gedoe af glijdt. De Queeste weet prachtig te doseren in spel, in anekdotes, enscenering. Het dorpsverhaal krijgt in al zijn geloofwaardige concreetheid iets universeels. Mede door de rake karakteriseringen van de personages die niet tot typetjes verworden.
De Queeste maakt met deze productie eens te meer van immaterieel erfgoedmateriaal interessant en fascinerend theater.
Info: www.dequeeste.be, Vroenhover Brug nog tot en met zondag 26 juni 2011. Medea staat nog o.a. op Theater Aan Zee (editie 2011)
|
| Dit artikel werd reeds 348 keer gelezen. | auteur(s):Tuur Devens |
|