Een overtuigende Caligula
Het Paleis, Caligula (+16)
| 19 Mei 2011 |
(c) Kurt Van der Elst |
Keizer Caligula is vooral bekend als de knettergekke Romeinse tiran die zijn paard tot senator aanstelde en veel senatoren en onderdanen liet vermoorden. Een man met veel gruwelijke daden op zijn geweten. De jonge regisseur Simon De Vos, dramadocent bij Het Paleis en regisseur van zijn eigen gezelschap Sermoen, nam de eerste versie van de tekst van Albert Camus over Caligula als basis voor zijn productie.
Albert Camus schreef het toneelstuk aan het begin van de Tweede Wereldoorlog. Daarin wijdt hij de psychotische waanzin en zijn wandaden van het personage Caligula aan de existentiële crisis die Caligula onderging toen hij 25 was. Zijn zus én geliefde Drusilla is gestorven. Hij weet niet met dit verlies om te gaan, tolt in waanzin rond wanhopig op zoek naar een uitweg. Die vindt hij in zijn bizarre logica van ongebreidelde vrijheid. In latere versies wordt de psychotische maanziekte an sich als bron van zijn tirannie naar voren geschoven en gaat het vooral om de strijd van senator Cherea en de jonge dichter Scipio tegen deze tirannie en worden zij de helden van het stuk.
Simon De Vos heeft voor de eerste versie gekozen, en wil enig menselijk begrip krijgen voor Caligula. Hij wil diens daden zeker niet goedpraten, maar het jonge publiek (vanaf 16) tot reflectie aanzetten. De vertaling is van Leonard Nolens, de tekst die ook het Zuidelijk Toneel in 1996 gebruikte voor hun spectaculaire voorstelling in een regie van Ivo Van Hove.
Simon De Vos zet alles echter ingetogen op de scène.
Als een in zichzelf gekeerd en getormenteerd hoopje mens stort Caligula zijn verdriet uit, en richt zich tot zijn geprojecteerd spiegelbeeld. Hij weet met zichzelf geen raad na het verlies van zijn Drusilla. Vanachter de gazen wand, dat een halfrond afbakent, verschijnen de senatoren met maskers, als speelpoppen van het systeem, als marionetten van Caligula. Als zij laten weten dat de schatkist hun voornaamste bekommernis is, draait Caligula compleet door. Voorheen was alles goed, maar het goede heeft zijn geliefde ontnomen. Rest nog alleen het kwade. En dat zal hij dan eens laten gelden. En hoe. Hij zal met alle middelen die schatkist laten vullen. Moorden, uithongeren, ellende. Hij heeft als tiran de vrijheid om over alles en iedereen te beschikken.
"Ik zeg dat er morgen hongersnood zal zijn. Iedereen weet wat hongersnood is, het is een plaag. Morgen dus komt er een plaag ... en ik zal de plaag laten stoppen als me dat zint; tenslotte heb ik niet zoveel mogelijkheden om te bewijzen dat ik vrij bent. Je bent altijd vrij ten koste van iemand. Het is absurd, maar het is normaal."
De grenzen van de vrijheid worden afgetast, tot het absurde. Caligula gedraagt zich op een feest boertig en bruut, de anderen laten begaan. De senatoren plannen een samenzwering, Caligula ontdekt dat, maar reageert niet. Levensmoe als hij is, wil hij alleen nog de maan hebben.
Wat deze productie zo boeiend maakt is het heldere en pure spel van de acteurs en actrices. Als senatoren met maskers zijn ze grotesk, wanneer ze de andere rollen spelen (Caesonia, Helicon, Cherea, Scipio ) dan zetten ze die personages sober en naturel op de scène. Waardoor ze plausibel overkomen. De dichter Scipio (Sofie Palmers), wiens vader door Caligula vermoord wordt, tracht de absurditeit des levens te aanvaarden. Caesonia (Sara Vertongen), de verloofde van Caligula, is zich bewust van het feit dat er geen liefde tussen haar en de keizer is, en stelt zich hard op om dat lot voor zichzelf dragelijk te maken. Jorre Vandenbussche schittert als Caligula. Hij weet door zijn spel een geloofwaardige tiran op de scène te brengen die zich vanuit zijn existentieel verdriet in een waanzin stort en tot zulke bizarre daden kan overgaan, net omdat hij nu eenmaal toevallig keizer is en dergelijke macht bezit.
Caligula is in deze enscenering een eloquente en adequate opvoering om jonge en oudere volwassenen (en zeker politici!) aan te zetten om over politieke spelletjes, macht en de grenzen van persoonlijke vrijheid na te denken.
Info: www.hetpaleis.be
|
| Dit artikel werd reeds 575 keer gelezen. | auteur(s):Tuur Devens |
|