|
Decemberhonger van tg STAN en NTGent: liefde en kartonnen dozen
| 3 Maart 2011 |
(c) Bart Grietens |
Begonnen als romanschrijver debuteerde Oscar van den Boogaard (°1964) in 2001 als toneelauteur met Lucia smelt, een tekst die hij schreef voor twee spelers die hij bijzonder vond: Sara De Roo, een vaste waarde bij tg STAN en Steven Van Watermeulen die dan verbonden was aan het RO Theater (Rotterdam). Decemberhonger kan als een vervolg bekeken worden, maar je hoeft Lucia smelt niet gezien te hebben om van Decemberhonger volop te genieten.
Van Watermeulen en Van den Boogaard hebben samen al heel wat gepresteerd op meerdere kunstgebieden en de samenwerking met de B-architecten van Antwerpen die geregeld voor een vormgeving tekenen, is ook nu weer van belang.
Het eerste dat treft bij Decemberhonger is de opstelling van de publiekstribunes aan weerszijden van de zaal en de lange speelstrook die daar tussen loopt en volledig met karton is bedekt, karton van dichtgeplooide dozen. De lange loopstrook heeft wel iets van een catwalk, maar dan zonder rode loper. Als publiek zit je voortdurend naar je overbuur te kijken. De spelers staan geregeld ver uit elkaar en dan zie je de hoofden van de toeschouwers van de ene kant naar de andere meedraaien, al naargelang wie aan het woord is. Je speelt dus letterlijk een beetje mee. De spelers spelen onder de eigen naam en ze spelen ook dat ze spelers zijn en theaterdocenten. In Lucia smelt speelden ze ex-geliefden die elkaar na een jaar opnieuw ontmoeten en helemaal in de war, niet in het reine komen met de vroegere beslissing.
In Decemberhonger is het koppel weer samen. Tien jaar ouder geworden kunnen ze nu veel losser praten over hun doen en laten. Gezapig converseren is het niet, het is eerder elkaar toeroepen wat schijnbaar spontaan in de gedachten komt. Een blijheid die tegelijk een zekere onwennigheid camoufleert. Ze zijn dit keer ook niet meer alleen samen. Neen, een kind hebben ze niet, wel heeft Sara een jonge toneelstudente mee naar huis gebracht, Maya, toevallig ook een studente van Steven. Ze hebben zich voorgenomen geen jaloezie toe te laten. Liefde, daar moet het over gaan: het verlangen naar eenwording en de noodzaak van eenzaamheid, zoals Anneriek de Jong het definieerde, naar aanleiding van een bespreking van Lava Lounge en De nacht van de bonobo’s, eveneens stukken van Van den Boogaard (NRC Handelsblad, 16.11.2002).
Verlangen en zoeken naar de ideale liefde was eveneens het thema van Sterremix, het stuk dat Van den Boogaard in 2002 voor het toen debuterende gezelschap Skagen schreef. Door het steeds maar van vele kanten bekijken van dit ene, maar blijkbaar onuitputtelijke thema: liefde, roept Van den Boogaard met zijn werk vergelijkingen op met het oeuvre van bijvoorbeeld Marguerite Duras, die onder meer Agatha (zie theatermaggezien 23.1.2011) schreef. Van den Boogaard verschilt met Duras in het spelen met de taal in de dialogen: minder esthetisch gepolijst dan bij Duras, zeer direct naar een publiek toe, gekruid en amusant. Daarbij komt een dwingende eis qua speelvlak, dat Van den Boogaard zo dicht mogelijk bij de toeschouwers wil: “Toneel ben ik gaan schrijven omdat ik wil samenzijn met spelers en publiek. Dat zou het mooiste zijn: dat de toeschouwers samen in een cirkelvormig bed stapten, met alle tenen tegen elkaar” (NRC Handelsblad, 16.11.2002).
Vandaar dus de niet-traditionele opstelling van speel- en publieksruimte die echter meteen nieuwe mogelijkheden biedt om tot een verrassende realisatie te komen van een ook weer niet “gewoon” decor. Vertrekkend van een vloer met karton bedekt, evolueert het spel naar het inrichten van een scène met allerhande zetstukken die meubilering of ander comfort suggereren. Daar zit ook een symboliek achter. Weggaan of aankomen gaat veelal gepaard met het in- en uitpakken van allerhande gerief. Daar wordt op gezinspeeld door het opruimen van het karton, het blootleggen van een vloer en het aanbrengen van suggererende panelen, die ook wel eens een barricade kunnen vormen of een afbakening bij badminton, zoals het hier effectief gebeurt. Maar elke uitgepakte doos houdt toch nog altijd iets in van vroeger. Er is nog altijd een geur van liefde in het karton blijven hangen.
Het verbaal mekaar aftasten van Sara en Steven zit vol speldeprikjes afgewisseld met evenveel complimentjes, maar ook met binnenpretjes en af en toe toch nog wat romantiek die bij veertigers weer kan. Er wordt verwezen naar een tekst van Jean Paul (schrijversnaam voor Johann Paul Richter, 1763-1825), Duitse romantische schrijver, die vertelt over het zoeken naar een zalig nietsdoen in de natuur. Van den Boogaard vond er de titel voor zijn stuk in, maar ook het gevoel dat zich stilaan meester maakt van mensen die de middelbare leeftijd bereiken, het gevoel van een verlangen dat ook Steven bezighoudt: geborgenheid, gezelschap en warmte, en een louter over zich laten gaan van de weelde van de natuur.
De aanwezigheid van Maya maakt het Sara en Steven niet makkelijk. Zij laat aanvankelijk in het midden welke rol ze uiteindelijk wil spelen in hun relatie. Zij is een ondergeschikte tegenover haar docenten, maar ze is ook een vertrouwenspersoon en een mogelijke rivale. Uiteindelijk is ze een katalysator, hoe jong en onervaren ze in het volle leven ook staat. Ze roept opnieuw herinneringen aan vroeger op bij Sara en Steven, maar zelf is ze ook op zoek naar een realiteit achter het doen alsof van het toneelspelen.
Maya Sannen speelt Maya jeugdig fris, theatraal in aankleding, maar sterk overtuigend. Zij is een kleine intrigante in een situatie en een spel waar intriges al voorbij zijn. Tegelijk blijkt ze als jonge actrice opgewassen tegen de volwassenheid van Sara de Roo en Steven Van Watermeulen. Sara die zeer dynamisch haar visie van vrije vrouw inzake liefde en relatie verdedigt, Steven als de man die meer op het genieten uit is en een jagersinstinct schijnt te volgen. Zij spelen zonder dat een regisseur tussen kwam en zonder aan de spirituele tekst te morrelen. Een beetje hetzelfde-met-andere-woorden wordt dan ook door de overweldigende acteerprestaties goedgemaakt.
Info: www.ntgent.be of www.stan.be
|
| Dit artikel werd reeds 335 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|