Theatermaggezien ®
omdat theater belangrijk is...
ARCHIEF 2000 - 2014

Begeerte is alles in Agatha 23 Januari 2011


(c) Els De Nil
De Franse schrijfster Marguerite Duras (1914-1996) liet een aanzienlijk aantal romans, toneelstukken en filmscenario's na. In een haast onnavolgbare stijl creëerde ze variaties op een zelfde thema: de onmogelijkheid op een volmaakte manier lief te hebben. Op verzoek van filmmaker Alain Resnais (1922) schreef ze het scenario Hiroshima mon amour (1959) waarin de dood onvermijdelijk aanwezig is in een kortstondige grote liefde tussen een japanner en een française. Met die film waarin de complexiteit van de "nouveau roman" wordt onthuld, schreef Resnais filmgeschiedenis. Duras deelde in het succes, waardoor ze zelf ook ging filmen. In 1975 deed ze het met haar roman India Song, in 1981 met haar als toneelstuk geschreven Agatha.

Het uitgepuurde woordgebruik en de spanning die ze in haar werk legt in het passioneel aanvoelen van een essentiële menselijke nood, zijn ook nog altijd een aanlokkelijke uitdaging voor het theater. Soms niet zonder complicaties. In 1984 leidde een
interpretatie van Agatha door Ivo Van Hove met het toenmalige kleine gezelschap AKT (Antwerpen), ondanks het lovende onthaal, tot een verbod vanwege de schrijfster om de productie verder te spelen. Van Hove liet namelijk het stuk vertolken door twee mannen, volgens Duras een te verre afwijking van de tere materie die ze in Agatha behandelt, namelijk de incestueuse liefde tussen broer en zus.

Bijzonder aan dit stuk is ook de perfecte timing van de korte, soms zeer korte scènes. Vorm en inhoud zijn hier zo in elkaar gevlochten, dat je eigenlijk luistert en kijkt naar een innerlijke actie, naar verbeelde herinnering. De lichaamstaal en de dialogen zijn in de voorstelling die de Compagnie Lodewijk/Louis er van speelt, zo subtiel en broos, dat Lotte Heijtenis en Yves De Pauw haast voortdurend op gebroken glas lopen. Het decor (Timme Afschrift) is uiterst sober: een kapotte plankenvloer die de verlaten villa suggereert, waar broer en zus elkaar ontmoeten om definitief afscheid nemen. Vroeger en nu ontmoeten elkaar in een speels manipuleren van een paar losse planken dat eventjes een kinderlijke toets geeft aan het wankel evenwicht van de gevoelens.

Yves De Pauw is de broer die het afscheid van zijn zus het meest pijnlijk aanvoelt, in zoverre dat weggaan ook een beetje sterven wordt. Hij heeft dan ook meer woorden nodig om zijn angst weg te praten en kan moeilijker geloven dat zelfs verboden liefde nooit ophoudt, maar voortleeft als een toestand van begeerte, die steeds opnieuw gevoed wordt door herinnering. Lotte Heijtenis is de zus die minder romantisch het onvermijdelijke afscheid verwerkt. Weggaan is voor haar niet ophouden lief te hebben. Niet het tastbare bezit, maar het begeren is alles.

De grote aantrekkelijkheid van het werk van Duras en zeker van Agatha is, dat er nauwelijks een verhaal en nog minder een plot is. De Pauw en Heijtenis doen dan ook, gelukkig maar, geen moeite het gegeven bij te kleuren of toe te lichten. De taal van de herinnering en de begeerte van het eigenste ogenblik van de laatste ontmoeting zijn sterk en duidelijk in hun eenvoud en worden met schroom benaderd. De "literaire paringdans" die sommigen in Agatha menen te zien is bij Compagnie Lodewijk/Louis eerder een subtiel aftasten van elkaar in een constructie die eigenlijk een reconstructie is van een ongestild en onstilbaar verlangen.


Info: www.compagnielodewijklouis.be

Trailer:



Dit artikel werd reeds 565 keer gelezen.auteur(s):Roger Arteel