| Mouchette, de jubileumvoorstelling van Theater Artemis | 4 Januari 2011 |
(c) Joep Lennarts | Het Nederlandse Theater Artemis bezoekt geregeld ons land en onderhoudt nauwe banden met Vlaamse gezelschappen (onder meer Antigone, Kortrijk), spelers en auteurs en wat meer is, “onze” Peter Anthonissen is er dramaturg. Daarenboven is het feest voor het twintigjarig bestaan van Artemis ingezet met Mouchette, een stuk van Arne Sierens, dat ooit in Gent werd gecreëerd.
Mouchette gaat over het veertienjarige meisje Colette dat aan de buitenkant van de samenleving leeft. Een kindvrouwtje dat zich met uitvluchten en leugentjes om bestwil, staande tracht te houden tegenover de buitenwereld: haar labiele moeder, een afwezige vader, een school waar ze zich ook al niet thuisvoelt en op de koop toe de bezoekjes van de veel oudere en nog meer eenzame Arsène die evenzeer naar een beetje houvast zoekt.
Het Franse woord “mouchette” heeft veel betekenissen en toegepast op Colette zou je kunnen zeggen dat zij een meisje is van niemendal. Zij geeft echter blijk van verantwoordelijkheid, ondermeer in de zorg voor haar kleine zusje. Wat haar vooral recht houdt is haar droom. Ze wil loskomen van die achterbuurt en van alles en iedereen die haar vernedert. Ze zal een Spaanse danseres worden, iemand met allures. Arsène, die op een liefdevolle en haast vaderlijke manier het grote leeftijdsverschil overbrugt, gaat mee in die droom en bezorgt haar een vuurrood kleed voor de flamenco. Colette danst en stampt haar demonen de grond in. Ze leeft zich uit in een vurig verlangen en gelooft in haar verweer.
Twintig jaar na de première heeft Mouchette nog niets aan actualiteit ingeboet. Het is nog altijd een scherpe tekening van het streven van ieder mens om ooit eens “iemand” te worden waar men naar opkijkt of waar men tenminste rekening mee houdt. Voor Arsène is het misschien te laat om nog veel te verwachten, maar voor Colette kan het.
Het stuk behoort tot de vroege werken van Arne Sierens en wordt vanzelfsprekend in de diverse voorstellingen door verschillende gezelschappen ook vormelijk verschillend geïnterpreteerd. Bij de creatie in 1990 door Oud Huis Stekelbees in een regie van Johan De Hollander is het huisje van Colette een schuilhutje waar je letterlijk naartoe klimt, als een symbool van al dan niet gedwongen afzondering. Het toneelbeeld van Michiel Van Cauwelaert op een bijna kale scène met verwijzingen naar weinig comfort en gezelligheid, heeft een nog sterkere symbolische functie door het dichterbij brengen van materiële én geestelijke armoede. Daarbij komt nog een klankdecor: af en toe raast een trein voorbij. Is het de buitenwereld die zich met geweld wil opdringen of is het een verwijzing naar weggaan en achterlaten?
Floor Huygen, die al meer dan twintig jaar actief is in het theater en nu al vijf jaar de artistieke leiding van Artemis heeft, regisseert de Nederlander Bert Luppes, één van de beste acteurs in Nederland, en de Belgische Alejandra Theus, een aanstormend talent, bekroond met de Zilveren Krekel voor haar rol van Cathy in Woeste Hoogten, een vorige bejubelde productie van Artemis.
Colette noch Arsène zijn achterlijk, ze zijn eerder pienter en af en toe een beetje bruut en sluw. Ze handelen realistisch en wachten niet op een wonder. Hun verlangen naar een bevrijding is concreet en tegelijk romantisch, ongewild poëtisch en grappig, nooit sentimenteel, altijd gevoelig. Zo zijn de personages en worden ze ook door de spelers vertolkt: recht op elkaar en op het publiek af.
Arne Sierens heeft Colette en Arsène naar levende modellen getekend, maar de herkenbaarheid houdt toch nog altijd een verrassing in. Een oudere man confronteren met een puberend meisje krijgt meteen ook een artistieke meerwaarde in de vertolking door een geroutineerd acteur tegenover een jong talent. Floor Huygen steunt dan ook in haar regie de spelers ten volle in hun eigen manier van aanpakken. Enerzijds wordt een aantal clichés doorbroken wat de interpretatie van armoede en jeugdig gedrag betreft; anderzijds wordt de vermeende grens tussen jongeren- en volwassenentheater met overtuigend talent weggespeeld.
Theater Artemis is trouwens al een hele tijd geëvolueerd van jongerentheater naar een theater voor vele leeftijden. Voor wie zich daarvan wil overtuigen is nu een Jubileumboek Theater Artemis uitgegeven, waarin onder meer toneelteksten zijn opgenomen van Jeroen Olyslaegers, Tom Blokdijk, Lex Bohlmeijer, Floor Huygen, Erik-Ward Geerlings, Kamiel Vanhole, en een vierspan dat Pakman maakte: Bruno Vanden Broecke, Nico Sturm, Raven Ruëll en Michiel Van Cauwelaert.
De tekst van Mouchette is opgenomen in de eerste bundel Toneel van Arne Sierens, in 1996 uitgegeven in Amsterdam bij International Theatre & Film Books, die ook het Jubileumboek Theater Artemis uitgeeft.
Info:www.artemis.nl en www.itfb.nl
|
| Dit artikel werd reeds 506 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|