Onschuld overboord
Blik over de taalgrens: Le Cas Blanche-Neige van Compagnie Les Novices
| 25 Mei 2010 |
(c) Serge Gutwirth | Sprookjes worden wel eens universeel geacht. Niet zo bij Howard Barker. De Britse schrijver drukt graag een eigen stempel op bestaande verhalen. Zijn ‘Theater van de Catastrofe’ – een zelf toegekende benaming – brengt het grondmateriaal tot ontploffing met een overvloed aan geweld, seks en verwrongen machtsverhoudingen. Morele waarden maken plaats voor een perverse amoraliteit. In Knowledge and a Girl (The Snow White Case), door Cécile Menon naar het Frans vertaald als Le Cas Blanche-Neige ou Comment le savoir vient aux jeunes filles, neemt hij Sneeuwwitje van de gebroeders Grimm onder handen. Met enkele trekken van zijn pen transformeert Barker het deugdzame verhaaltje in een heel wat minder onschuldige dramatekst.
Niet Sneeuwwitje (gespeeld door Cécile Brohez) staat hier centraal, maar haar stiefmoeder (Céline Rallet). Verleiden is haar enige bezigheid. Ze lonkt naar elke passerende mansfiguur en in de spiegel ook naar zichzelf. Uiteraard tot grote frustratie van de koning-haar-man (Emmanuel Texeraud). En tot grote ergernis van Sneeuwwitje, die zo stilletjesaan zelf in het middelpunt van de belangstelling wil staan, en niet langer in de schaduw van een eenenveertigjarige vrouw. Als protestkreet zoekt ze het zondige bos op, waar ze seks heeft met zeven louche types. De jonge Askew (Stéphane Pirard), ‘prins van alle Ieren’, brengt het ontspoorde meisje weer op het rechte pad en vraagt haar ten huwelijk. Maar om niet onder te doen voor zijn vader-de-koning-van-alle-Ieren (Stefan Sattler) bevrucht hij eerst nog even de koningin. Schandaal. De straf van de gemene vrouw is dezelfde als in het oorspronkelijke sprookje: op het trouwfeest van Sneeuwwitje en haar prins moet ze dansen tot ze doodvalt, in boven een vuur verhitte schoenen.
Evenzeer als de inhoud is het de stijl van Barker die zijn Sneeuwwitje kracht verleent. Passages in rijm wisselt hij af met uitroepen in kapitaal, concrete beledigingen met organische metaforen. De vele onaffe zinnen laten ruimte voor de eigen verbeelding. Dubbelzinnigheid is troef, meerduidigheid regeert. Compagnie Les Novices is vier jaar geleden ontstaan, tijdens een workshop over zijn werk. De fundamenten van het gezelschap bestaan uit een gedeelde fascinatie, maar ook uit een gedeelde goesting om eigenzinnig theater te maken, te experimenteren met nieuwe vormen en een uitgebreid repetitieproces. De ervaring die de acteurs op verschillende plekken hebben opgedaan, leggen ze nu samen om een nieuwe, jonge voorstelling te maken: Le Cas Blanche-Neige, in coproductie met Le Manège.Mons, Théâtre de la Balsamine en L’ANCRE (Charleroi).
Een sterke voorstelling, zoveel is zeker. Vanaf de eerste minuten creëren Les Novices een sfeer die het midden houdt tussen mysterieus sprookjesachtig en nuchter hedendaags. Elk element van de opvoering draagt ertoe bij. Het sobere scènebeeld: een met rode tape afgebakend speelvlak met eromheen de acteurs, hun attributen en een kapstok. De belichting (evenals de scenografie door Nixon Fernandes) die, in combinatie met het geluidsdecor (François Joinville), subtiel de veranderende locaties aangeeft – van een groen bebladerd bos via de voetstappen in de paleisgangen naar een strand van schaduwpatronen. En bovenal de sterke acteerprestaties: de trefzekere tekstzegging van de verschillende acteurs brengt Barkers tekst in al zijn dubbelzinnigheid naar voren. Dit is vakmanschap.
Vakmanschap ten dienste van de tekst. Was het mooier geweest als de voorstelling op haar beurt Barkers woorden een eigen signatuur had gegeven? Misschien. Pogingen om het hier en nu van de theaterervaring te onderstrepen, ontbreken niet volledig. Het vervangen van de sprookjesspiegel door een handycam – zodat het spiegelbeeld van de koningin geprojecteerd wordt op een scherm – werkt goed. De vele kleine acties om het publiek te betrekken (de acteurs die de trappen van de tribune bespelen, de camera die even de toeschouwer filmt, het plaatsen van publiek op het podium tijdens het trouwfeest) hebben vooral een licht storend effect. De gloed van het vuur – ter plaatse gestookt in enkele korven vooraan op de scène - waarin de smid de schoenen warmt, prikkelt wel. Dat neemt niet weg dat deze eigenheden summier blijven en de dienstbaarheid aan de auteur groter is dan het karakter van het gezelschap. Of zo’n eigen stem nodig is als de afgeleverde voorstelling nog lang blijft nazinderen, is nog maar de vraag.
Info: lesnovices en www.balsamine.be
|
| Dit artikel werd reeds 405 keer gelezen. | auteur(s):Heleen Mercelis |
|