Een kopje troost
Blik over de taalgrens: Comédie sur un quai de gare van Compagnie Sans Souci en Les Riches-Claires
| 9 Mei 2010 |
Ontwaken op een doorsnee dag. Beseffen dat alles zijn gangetje gaat, dat niets is veranderd. Moeizaam maar snel – want je bent laat – in je kleren schieten. De deur uit. Gehaast maar moe – want je sliep weer slecht – voorbij een koffiezaak lopen. Halt houden. Naar binnen gaan, bestellen, voorzichtig nippen. Je gedachten de kans geven even af te dwalen, te dromen van andere mogelijkheden. Een kopje troost, zegt het cliché.
Zo’n koffiezaak, of liever zijn Franse alternatief, de ‘bar-tabac’, wil Vincent (Stany Mannaert), één van de vier personages van Comédie sur un quai de gare, gaan uitbaten in Parijs. Om er te geraken moet hij de trein nemen en die heeft vertraging. De tekst van de Franse schrijver Samuel Benchetrit toont het wachtproces op een avondlijk perron. Drie mensen naast elkaar op drie betonnen bankjes. Ze voeren banale conversaties – vragen naar het uur, naar de duur van het traject – en proberen iets minder banale versiertrucs op elkaar uit. De oudere Charles (Freddy Sicx) biedt zijn levenservaring aan om Vincent te helpen Michèle (Myriem Akheddiou), het meisje dat tussen hen in zit, voor zich te winnen. Het altruïsme krijgt een pervers kantje wanneer blijkt dat Michèle Charles’ dochter is.
Familierelaties bepalen dan ook de meer complexe, onderliggende thema’s van het stuk. Na de dood van Michèles moeder in het kraambed legt Charles zijn dochter in de watten: hij snijdt haar basilicum fijn, verzorgt een sneetje in haar hand terwijl ze slaapt. Nu zij volwassen is, en hij een oude man, nadert het moment van hun afscheid, van loslaten, alleen zijn, nieuwe verbintenissen aangaan. Vincent omarmt de toekomst vanuit een ander verleden. Door zijn ouders uit huis gejaagd, wil hij de gezelligheid die hij zelf ontbeerde nu royaal aan anderen schenken – ook letterlijk, samen met de koffie in één kopje.
Het grotendeels onzichtbare vierde personage, de omroepstem van de loketbediende (Catherine Claeys), is na drie mislukte huwelijken eveneens klaar voor weer wat warmte in haar leven. Dat bekent ze nadat ze een treinvertraging van veertig minuten heeft aangekondigd. Vreemd, zo’n afstandelijke stem die plots persoonlijk wordt. Het is een van de manieren die regisseur Claude Enuset aanwendt om de zeemzoeterige, familiedramatische thematiek te doorbreken. Ook de andere stemmen dragen daartoe bij. Elk in hun stijl ondermijnen ze subtiel de romantische allures van de Franse taal. Michèle spreekt snel en met een ongeruste ondertoon, Vincent wisselt af tussen een agressieve en uiterst beminnelijke intonatie, Charles neemt nadrukkelijke adempauzes en onderstreept elk woord met een bijhorende geste – een spel dat neigt naar overdrijving.
Dat creëert een kunstmatige atmosfeer. De mysterieuze nevel die bij het binnenkomen in de roodverlichte zaal hangt, het vrolijke muziekje dat tussen de verschillende korte scènes speelt en de acteurs die aan het begin van elk nieuw deeltje mooi gaan klaarstaan voor hun bankje en tegelijk gaan zitten, versterken het artificiële. Evenals het al te happy end waarbij Michèle en Vincent samen de trein nemen naar hun ‘bar tabac’, en Charles de persoon achter de omroepstem zijn vrijgekomen affectie aanbiedt. Dit is fictie, geen werkelijkheid. Wat begint als een doorsnee gesprek op een doorsnee perron, lijkt meer en meer een fantasietje, een hoe-ik-zou-willen-dat-de-wereld-is.
In de twijfel tussen wat echt is, en wat spreekt uit de verbeelding van de personages, schuilt de onpretentieuze kracht van deze fijnzinnige komedie. Sober en intiem – soms wat oppervlakkig, of ouderwets in zijn naïviteit – toont de voorstelling de realiteitswaarde van de fantasie. Misschien biedt ze niet het leven zoals het is, maar wel het leven zoals het zou kunnen zijn. Ze troost met het besef dat de dingen waarover je mijmert bij je koffie ook wel eens werkelijkheid zouden kunnen worden. Ze doet je niet schaterlachen, maar laat je achter met een tevreden glimlach en een vrolijk gevoel.
Info: www.lesrichesclaires.be
|
| Dit artikel werd reeds 418 keer gelezen. | auteur(s):Heleen Mercelis |
|
