Fundamenten erfgoed figurentheater.
Het Firmament als (t)Huis voor figurentheater | 23 September 2009 |
Het Firmament in Mechelen kan nu echt beginnen. Na het haalbaarheidsonderzoek in verschillende fasen heeft het Firmament, in een ver verleden de school voor poppenspel, nu de erkenning en de subsidies gekregen om het erfgoed rond figurentheater in Vlaanderen in kaart te brengen. Vervolgens moet het Firmament ook instaan voor een opleiding voor poppenspelers. Dat zal het vooral doen via workshops en masterclasses. Een andere taak is het figurentheater naar een breed publiek promoten. Hoofdtaak is de behartiging van het materieel en immaterieel erfgoed. Verhalen en anekdotes moeten doorverteld worden, technieken moeten van generatie op generatie overgeleverd worden, de "levende dragers" (zoals in UNESCO-termen deze mensen genoemd worden) moeten gekoesterd worden.
Al deze krachtlijnen heeft het Firmament onder de vlag van FARO (Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed) in een publicatie vastgelegd: De boom op het dak. De fundamenten voor het huis zijn gelegd, de ruwbouw is af, nu volgen de afwerking en de invulling, nu moet het huis echt gemaakt worden, bewoond worden en een thuisgevoel uitstralen.
In de publicatie wordt natuurlijk gezocht naar een definiëring van figurentheater als omvattende term voor poppen- figuren- en objectentheater: Figurentheater is de kunst van het theater maken met behulp van theaterpoppen en/of dagdagelijkse (sic) objecten. Aangevuld met performing objects: material images of humans, animals, or spirits, that are created, displayed, or manipulated in narrative or dramatic performance." Figurentheater is van volkskunst uitgegroeid tot een artistieke discipline.
Daarmee is dus heel veel theater gedefinieerd. Tegenwoordig gebruiken heel veel (dans)theaters figurentheaterelementen in hun producties. Dat kan gaan van gemanipuleerde poppen over video en andere beelden uit de nieuwe-media-kunsten tot een louter spel met objecten. Van producties van Ceremonia over Het Toneelhuis tot performances van Benjamin Verdonck. Met daartussen werk van Fabuleus, Manah De Pauw, Jan Fabre, Kris Verdonck, …. Er is duidelijk sprake van hybridisering in de podiumkunsten. De dag na de presentatie van het boek zag ik de productie Saluut! van Droomedaris Rex en tArsenaal. Gezelschappen die niet gecatalogeerd staan als figurentheater. In deze productie waren de hoofdpersonages poppen, die bespeeld werden door een aparte poppenspeelster.
Op dit moment zijn er slechts vier figurentheatergezelschappen structureel gesubsidieerd: Theater Froe Froe, Ultima Thule, De Maan en (bij muziektheater) De Spiegel. Opvallend dat ook deze gezelschappen niet de term Figurentheater in hun naam hebben staan. Dit zijn professionele theaters, maar dat zijn niet de enige figurentheaters in het Vlaamse theaterlandschap. Er zijn in Vlaanderen 80 (!) figurentheaters actief, vooral rond Antwerpen en Gent, en een dertigtal beoefent figurentheater als hoofdberoep. Veel van die gezelschappen spelen 100 tot 200 voorstellingen per jaar, in eerste instantie voor kleuters en kinderen, liefst als familievoorstelling. Sprookjes, volksverhalen en educatieve boodschappen vormen de belangrijkste inhoud. De spelers zijn bijna voor de helft autodidacten, die hun kunde al dan niet via workshops hebben bijgespijkerd.
Het Firmament wil in Vlaanderen het aanspreek- en steunpunt voor figurentheater zijn. De materiële en immateriële erfgoedwerking is erg belangrijk. (Al 16.600 werden geregistreerd!) Men wil dat erfgoed onderzoeken, bewaren, ontstoffen en ontsluiten. Verder wil het huis ook opleidingen voor professionelen en amateurs organiseren, wil het kwalitatieve en innovatieve producties stimuleren en ondersteunen. En het hoopt in de toekomst een nieuw festival te starten. Zoals dat van Dommelhof tussen 1978 en 1997. Dat klinkt mij, als medeprogrammator en dramaturg van de laatste editie van het Dommelhoffestival, natuurlijk als muziek in de oren.
Simon Smessaert (m.m.v. Roel Daenen), De Boom op het Dak. Verdiepingen in het figurentheatererfgoed. 2009 FARO Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed.
Info: www.hetfirmament.be
|
| Dit artikel werd reeds 77 keer gelezen. | auteur(s):Tuur Devens |
|