De hel zit in jezelf
Snuff van Abattoir fermé | 29 April 2009 |
Snuff, de recentste voorstelling van het Mechelse theatercollectief Abattoir fermé neemt zijn publiek mee terug in de tijd. Terug naar gruwelijke taferelen uit de (kunst)geschiedenis, terug ook door zijn eigen tienjarige bestaan. Het gezelschap recapituleert en indexeert zijn theatertaal om ze in een uitgepuurde vorm tot een nieuwe productie voor de grote zaal te brengen.
Donker, moorddadig en bloederig. Zo kun je de sfeer omschrijven die Stef Lernous’ eerste grotezaalvoorstelling oproept. Twee naakte vrouwen met witte, grotesk vertrokken tronies en elk een sigaret in de bek (Tine Van den Wyngaert en Ruth Becquaert) schrobben het bloed van elkaars lijf. Op zijn knieën zit een man met idem tronie (Chiel van Berkel), in ouderwets ondergoed de vloer te schuren met een borstel. Er is bloed gevloeid, zoveel is duidelijk. En er zal nog veel meer stromen en spatten.
Snuff, het eerste deel van een nieuwe Abattoir-trilogie, flirt met de mythen rond snuffmovies, waarin zogezegd echte moorden en verkrachtingen worden getoond. De drie personages tonen moord na moord na moord, zwaaien in slowmotion met messen, overgieten elkaar overdadig met nepbloed en herrijzen telkens opnieuw uit de dood, met veel goesting naar een nieuwe sigaret, en klaar voor een volgende gruwelscène. ‘Kijk maar, dit is fake!’ schreeuwt het woordenloze beeld. Als je het zo beschrijft, klinkt het behoorlijk gratuit, maar dat is Snuff hoegenaamd niet. Het ritje door de geschiedenis toont rood en duidelijk dat moord – vooral moord om macht en lust – van alle tijden is en van alle tijden zal blijven. Van Berkel kleedt zich als Romeinse keizer en wordt vakkundig gekeeld. Later wordt hij een gecastreerde duivel, een briesende stier. Ook de dames laten zich niet onbetuigd. Bruiden, dansers, vrouwen van laag allooi, kunst- zowel als lustobjecten, heiligen. De doden volgen elkaar in – meestal – vloeiend tempo op, en maken van Snuff vooral een sterk beeldende voorstelling.
Het verbaast dan ook niet dat de kunstgeschiedenis eveneens een belangrijke inspiratiebron voor Stef Lernous was: niet alleen heeft de mens altijd al gemoord, hij is door die feiten ook altijd gefascineerd genoeg geweest om er een groot deel van zijn kunst aan te wijden. Je herkent tableaus van lijdende heiligen, maar ook schilderijen die refereren aan necrofilie of dissectie. Voor een bepaalde scène dragen twee personages grote, zeventiende-eeuws aandoende kragen, terwijl ze een vrouwenlichaam vakkundig ontleden. Even bladeren door een overzichtswerk van de schilderkunst uit voorbije eeuwen en je komt al snel uit bij het bekende schilderij De anatomieles van dokter Nicolaes Tulp van Rembrandt. In deze scène integreert Lernous een klassieke pose van vrouwelijke naakten in de beeldenkunst-traditie: het model ligt op haar zij, met de rug naar de toeschouwer, de armen boven het hoofd. Geen positie die je op het eerste gezicht met dissectie vereenzelvigt.
In zijn geheel doet Snuff ook heel erg denken aan de beeldtaal van de Nederlandse fotograaf Erwin Olaf (van wie overigens tot begin juni 2009 een overzichtstentoonstelling loopt in het Antwerpse FoMu). Zijn expliciete reeks Paradise (zowel The Club als Portraits) voert vergelijkbare witte tronies op en stelt een omgekeerd paradijs vol seks, geweld en SM voor. Ook Snuff schenkt je een blik op een gruweluniversum. Het moorden duurt een eeuwigheid, je wordt aan de lopende band gedood, maar wordt enkele ogenblikken later weer wakker, zodat de kringloop zich kan voortzetten. Een adequater hellebeeld kun je je moeilijk voorstellen.
Met de hel zijn we bij een laatste referentie beland. De drie personages lijken een vreselijke eeuwigheid lang met elkaar opgescheept. Vaak keren er twee zich tegen de derde, die dan het volgende slachtoffer wordt. We zijn terechtgekomen in een bloederige versie van Sartres Huis-clos. Maar in plaats van de boutade ‘de hel, dat zijn de anderen’, lijkt de hel bij Lernous toch vooral in het individu zelf te schuilen en dus ook uit het individu voort te komen. Straf, om dat allemaal te vertellen zonder één enkel woord.
Snuff is de beeldrijke bekroning van tien jaar zoeken naar een eigen taal en plek in het theaterlandschap. Abattoir bewijst dat het effectief klaar is voor de grote zalen.
Info: www.abattoirferme.be
|
| Dit artikel werd reeds 398 keer gelezen. | auteur(s):Ines Minten |
|