Een avondje Sympathy for the Seventies?
Enkel een vermoeden van de bevlogenheid... | 9 September 2008 |
In de rand van het Theaterfestival 08 werd in Antwerpen een avond belegd om Toneelstof II - Sympathy for the seventies? aan zoveel mogelijk mensen voor te stellen.
Een jonge werkgroep van Thersites (vereniging van Vlaamse theatercritici) werkt aan een woord- en beeldarchief om het Vlaamse theatergebeuren uit de jaren zestig, zeventig en tachtig van de vorige eeuw in een dossier (een nummer van het driemaandelijks tijdschrift Documenta) en een dvd vast te leggen. Vorig jaar zijn in Toneelstof I –Route '66, de jaren zestig doorgenomen, nu is er Toneelstof II over de jaren zeventig en volgend jaar komen vanzelfsprekend (mits opnieuw subsidiëring en medewerking van velen) de jaren tachtig aan de beurt.
De jaren zeventig werden toegelicht tijdens een talkshow in HetPaleis in Antwerpen voor een volle zaal waaronder heel wat "oud-strijders", maar ook veel jongeren. Een warm onthaal, met een scheutje humor, nonchalance en muzikale hoogstandjes. Gastheer Warre Borgmans, interviewer Sven Speybrouck en het trio Jokke Schreurs, Nils De Caster, Yves Meersschaert, later eventjes aangevuld met Wim De Wulf, in zijn gedaante van zanger-gitarist, animeerden anderhalfuur theater over tien jaar theater. Het gaf alvast een feestelijke aanblik en bracht schwung in de zaal.
Dergelijke presentatie-avonden kunnen een gelegenheid zijn om gegevens uit de archieven toe te lichten bij monde van getuigen en aan de hand van beeldmateriaal. Ook om te laten aanvullen wat, door beperking van tijd en middelen, onvolledig of niet in het boekje en de dvd kon worden opgenomen. Al beperkt men zich tot het verloop van maar tien jaar, er zijn altijd massa's gezichtspunten, documenten, en getuigenissen. Een keuze dringt zich op, en dan komt het er op aan, op die keuze zo diep mogelijk in te gaan.
Al vlug werd duidelijk dat de jaren zeventig als DE jaren van het politiek theater zouden worden voorgesteld. Dat is maar voor een deel terecht. Theater is als stromend water. Het kan wel ergens vertraagd worden, maar het wil altijd verder en het voert altijd het water mee van de eigen en van andere bronnen. Aangezien de jaren zeventig het logisch gevolg zijn van de jaren zestig, is het moeilijk het historisch verloop in geïsoleerde items te bekijken of in gelijke mootjes te hakken van telkens tien jaar. Dat werd dan ook eventjes aangekaart door Marianne Van Kerkhoven en Rik Hancké in hun gesprek over het ontstaan van Het Trojaanse Paard, dat teruggaat naar onvrede en uiteenlopende feiten van einde jaren zestig en eigenlijk nog vroeger. Daarenboven werd de indruk gewekt dat men enkel in Antwerpen en Brussel (en dan nog in beperkte mate) in die periode met politiek-geëngageerd- en vormingstheater bezig was, terwijl dat toch ook (wil men zich beperken tot het Vlaamse landsgedeelte) het geval was in Limburg (GLTwee) en in Oost- en West-Vlaanderen.
Over Gent kwamen we enkel iets te weten via Eva Bal, die daar pas op het einde van de jaren zeventig actief werd. Aan Eva Bals Jeugdtheater zijn in Gent onder meer Stekelbees, Symptoom, Toneelboetiek, voorafgegaan. In Theater Arena (het latere musicaltheater) was Dirk Decleir van 1973 tot 1974 (het jaar waarin hij verongelukte) leider van de politiek-geëngageerde "werkgroep Arena". Een paar jaar voordien was quasi de volledige Arenaploeg gearresteerd (en daarna effectief zwaar gevonnist) omwille van naaktscènes in een stuk van Fernando Arrabal. Kon niemand uit Gent het daar eens over (en over andere feiten van censuur) hebben? En hoe zat het eigenlijk met Proka in Gent, dat geregeld buitenlands politiek theater (en Kantor) binnen bracht? En waarom was Vuile Mong Rosseel enkel eventjes in beeld te zien?
Wat gezegd en getoond werd op de presentatie van Toneelstof II in Antwerpen is vanzelfsprekend slechts een minieme verwijzing naar de feiten. Bepaalde geïnterviewden konden niet direct een gevat en volledig antwoord geven op de vragen die Sven Speybrouck stelde. Deze gaf trouwens de indruk niet voldoende ingewerkt te zijn in de materie om meer gerichte vragen te stellen.
Het is begrijpelijk dat de initiatiefnemers er op aansturen, dat wie geïnteresseerd is, zich Documenta (waarbij gratis de dvd) aanschaft. Wie dit niet doet, houdt van die avond wel een vermoeden van de bevlogenheid in de jaren zeventig over, maar blijft zitten met het gevoel een eenzijdige en oppervlakkige benadering ervan, te hebben meegemaakt. Eigenlijk verdient een initiatief als Toneelstof een presentatie in de vorm van een meerdaags colloquium.
Pro memorie:
- Het cirkus van Vuile Mong en de Vieze Gasten (Kritak Leuven, 1981)
- Frans Redant & Jaak Van Schoor, Toen Theater een strijd was. Twintig jaar politiek theater in Vlaanderen 1965-1985 (Vlaams Centrum I.T.I., Antwerpen, 2001)
- Roger Arteel, Verkavelde scène, teksten over theater 1965-2001 (Pro Art, 2002)
- Marianne Van Kerkhoven, Van het kijken en van het schrijven.Teksten over theater (Van Halewyck, 2002)
- Ellen Stynen, De Gentse school, beschrijving van een theaterlandschap (Onder de Torens, 2004)
- Toneelstof I - route '66, Documenta n° 2+ dvd, 2007 (Thersites & Documentatiecentrum Dramatische Kunst, Universiteit Gent)
Info: www.thersites.be en www.toneelstof.be of Documentatiecentrum voor Dramatische Kunst, Universiteit Gent, Rozier 44, 9000 Gent.
|
| Dit artikel werd reeds 366 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|