In het bos/dans les bois van KVS en Transquinquennal
Stilte spreekt boekdelen | 14 April 2008 |
Een groepje Belgische wetenschappers in Congo. Ze bestuderen bonobo's en proberen zo de geheimen van de evolutie te ontrafelen. Ze zijn bezeten van hun werk en van hun studieobjecten. Zoveel wordt duidelijk op de ogenblikken dat ze koffiepauze nemen: ze praten bijna voortdurend over hun apen. Moet de mens de bonobo beschouwen als familie of toch niet? Hoe ethisch verantwoord zijn experimenten op mensapen? Weten de anderen wat er mis is met dat ene vrouwtje dat zich vandaag zo vreemd gedraagt? Prostitueren apinnen zich als ze seks ruilen voor voedsel?
Meer nog dan een lesje over de bonobo, geeft In het bos/dans les bois echter een inkijk in menselijke verhoudingen. Zodra twee nieuwelingen (een psycholoog die controversieel onderzoek wil uitvoeren op de apen en een projectontwikkelaar die de regio wil omvormen tot attractiepark) de groep binnen wandelen, komen onderhuidse spanningen en motieven langzaamaan aan de oppervlakte en stelt de mens zich op de scène centraal als onderzoeksobject.
De Japanse theatervernieuwer Oriza Hirata schreef In het bos/dans les bois op basis van foto, naam, geboortedatum en moedertaal van de cast van KVS (Willy Thomas, Guy Dermul en Mieke Verdin) en het Brusselse collectief Transquinquennal (Miguel Decleire, Stéphane Olivier, Bernard Breuse). 'Wat ging er door de acteurs heen toen ze lazen dat het resultaat een stuk was over bonobo's die evolueren en mensen die veeleer uitkomen bij regressie?' gniffel je onwillekeurig. Het resultaat van dit experiment is een tweetalige voorstelling (met drietalige boventiteling) die de grenzen van het realisme uitpuurt. Hirata staat erom bekend dat hij in spel en dialogen de werkelijkheid zo dicht mogelijk wil benaderen. Zoals bij een doordeweekse koffiepauze – ook al vindt ze plaats in de jungle – resulteert dat in een hoop gepalaver, onbegrip, herhaling en gestotter. We konden op de duur niet meer tellen hoe vaak iemand een ander personage met een welgemeende 'Hè?' van repliek diende.
Belangrijker dan de dialogen – doorspekt met weetjes en anekdotes over bonobo's en andere apen – zijn in dit stuk dan ook de stiltes. Die vertragen de voorstelling nog een tikje, maar geven ze ook net haar betekenis. De stiltes zijn ongemakkelijk of boos of drukken gewoon de onkunde van de sprekers uit om een normaal, sociaal babbeltje te slaan. Na de gewone plichtplegingen van zich voorstellen en vertellen welk werk men precies doet, wordt er kort en groen naar elkaar gelachen en dan blijken de woorden even op. Herkenbaar, daar niet van. In diezelfde stiltes weerklinken bovendien de thema's die éigenlijk spelen in dit gezelschap. De puur informatieve en vaak weinig zeggende commentaren op – om een voorbeeld te noemen – het promiscue gedrag van de mensapen komen in een ander daglicht te staan wanneer stilaan duidelijk wordt dat elk individu in het onderzoekscentrum uiteindelijk zijn eigen (verborgen) agenda probeert voorop te stellen. Prostitueert een apin die seks ruilt voor voedsel zich? En hoe noem je een wetenschapper die overweegt om reuzenpompoenen te kweken als vervoermiddel voor de bezoekers van het attractiepark in ruil voor centen? Een psycholinguïst die bereid blijkt de apen op een idiote manier met de toeristen te leren communiceren in ruil voor meer onderzoeksgeld voor zijn eigenlijke project?
Hier en daar zou er een fragmentje uit het koffiepauzegebabbel geknipt mogen worden – zelfs al zijn de stiltes en het gebazel cruciaal, de voorstelling mist er te veel vaart door. Maar uiteindelijk is In het bos/dans les bois een interessant gedragswetenschappelijk experiment rond het onderzoeksobject mens.
Info: www.kvs.be
|
| Dit artikel werd reeds 595 keer gelezen. | auteur(s):Ines Minten |
|