Omdat het niet anders kan van De Tijd
Prachtige poëzieavond, maar dan ook zonder (veel) meer | 10 Maart 2008 |
Vier jaar lang al spookten de liefdessonnetten van Pablo Neruda door het hoofd van regisseur-acteur Lucas Vandervost. Hoogtijd dus om er eens mee aan de slag te gaan. Omdat het niet anders kan houdt het midden tussen een poëzieavond en een theaterproductie, speelt met beide polen van het spectrum, maar mist nét de uitdaging om de spanning tussen beide ten top te drijven.
Poëzie is nooit evident om op een theaterpodium te brengen. Wie de sprong waagt, weet dat zijn voorstelling een slappe koord zal bewandelen. De gedichten moeten overeind blijven, maar ze moeten ook zo gekneed worden dat ze allemaal samen meer vormen dan een doordeweekse voordracht. De Cien sonetas de amor van Neruda vormen wat dat betreft nog behoorlijk dankbaar podiummateriaal. Ze zijn stuk voor stuk prachtig en – indien goed gebracht – ook heel wat toegankelijker dan je op het eerste gezicht zou denken.
Neruda schreef de 100 sonnetten voor Matilde Urrutia, die later zijn derde vrouw zou worden, maar op dat moment nog zijn minnares was. Op die verborgen sfeer wil Vandervost met Omdat het niet anders kan inspelen. Zijn keuze voor vijf 'rijpere' acteurs (Vandervost zelf, Dirk Buyse, Gène Bervoets, Johan Van Assche en Wim van der Grijn), compleet met grijze haren en de nodige dosis viriliteit en machismo; en één jonge actrice (Barbara Vanwelden) wil de erotische spanning die de gedichten ademen op de spits drijven. Helaas lukt dat maar ten dele. Voor een stuk staat de opstelling op de scène die spanning een beetje in de weg. De microfoonstandaards en de halve cirkel stoelen er rond suggereren de sfeer van een poëzieavond, maar blijven er net te veel in steken om als knipoog te kunnen gelden. Nu en dan ontstaat een begin van interactie tussen de acteurs, maar een fractie te weinig om van het idee poëzieavond los te komen. Dat is jammer.
Natuurlijk kun je vanuit de omgekeerde verwachting vertrekken en dan blijf je allesbehalve op je honger zitten. Wie komt voor een voordracht van poëzie van Neruda krijgt méér dan waar voor zijn geld. De acteurs beginnen met het boek in de hand te lezen. Hier en daar haalt er eentje een leesbril te voorschijn. Pas na enkele gedichten komen ze los van het papier en merk je dat ze echt wel meer doen dan voorlezen. Elk kennen ze zo'n stuk of tien sonnetten uit het hoofd – hun persoonlijke favorieten – die ze brengen als zijzelf of het podium of de stemming er klaar voor zijn. Dat procédé maakt elke voorstelling anders en dus spannend en nieuw. Je voelt dat ze elke seconde alert zijn en elke lettergreep van de anderen incasseren. De blikken die de spelers elkaar nu en dan toewerpen, laten vermoeden dat er meer broeit dan de oppervlakte laat vermoeden. Wie gaat er met het groene blaadje aan de haal? Zal ze zwichten voor de charmes van een van de heren?
De no-nonsensemanier waarop de acteurs hun gedichten de zaal in sturen draagt enorm bij tot de verstaanbaarheid van de poëzie. Je krijgt nooit het gevoel dat je met zware literatuur van Nobelprijskaliber wordt beladen. Het is aangenaam kijken en luisteren. Omdat het niet anders kan zal de uitstekende Nederlandse vertalingen van Neruda's sonnetten beter doen verkopen. Daarvoor steek ik persoonlijk mijn hand in het vuur. En de muziek van bandoneonspeler Rony Verbiest ondersteunt de woorden van Neruda alsof de dichter zelf ze erbij heeft bedacht. Dus onderhuids zit ze er zeker, de gezochte spanning. Ze blijft alleen te veel in haar schulp.
Een tikje méér samenspel, méér rond elkaar draaien als roof- en prooidieren, méér erotische spanning tussen al die loerende mannen en die ene kokette vrouw had de voorstelling volgens mij nog net dat ene tikje hoger kunnen tillen. Nu krijg je een meer dan genietbare poëzieavond van hoog niveau. Absoluut. Maar hopelijk vindt de productie in de loop van de voorstellingenreeks zijn volledige potentieel. Dan wil ik best nog eens een avond in de woorden van de liefde gaan drijven.
|
| Dit artikel werd reeds 582 keer gelezen. | auteur(s):Ines Minten |
|