Op een Brusselse school zit bij Thomas in de klas een allochtoon dik meisje, dat altijd een zonnebril op heeft. Valentina of zoiets. De klasgenoten denken ze dat ze Turkse is, maar ze is een Russische. Ze wordt geplaagd door haar medeleerlingen, vooral Gille is in de pesterijen haantje de voorste. Thomas loopt mee, maar wil liever niet plagen. Het meisje fascineert hem. Is hij verliefd? En "de Turkse mongool" doet zo raar, zo geheimzinnig, ze vertelt van die rare verhalen over een vette tante en haar graatmagere man. Met haar gruwelstories weet ze uiteindelijk de klas aan haar lippen te krijgen En als ze kwaad is, dreigt ze met de potloodmoordenaar. En ja, wat moet je je daarbij voorstellen?!
Zo begint de oudere Thomas (gespeeld oor Hans Van Cauwenberghe) zijn verhaal over zijn jeugd. In zijn monoloog versmaadt hij geen vergezochte beeldspraak, overdrijft hij in zijn vergelijkingen, en dikt zijn verhaal lekker aan. Naast hem staat een grote houten krat en af en toe klinken vandaaruit reacties. Een kort gebrul, een paar klankstoten, Russische klanken.
Halverwege verschijnt uit die houten krat het meisje (Maaike Neuville). Als een jongedame, met zonnebril. In spitante dialogen verplaatst het verhaal zich naar Rusland, als Thomas als twintigjarige Valentina daar zoekt. De uitgezette verhaallijnen vinden elkaar, we komen te weten wie of wat de potloodmoordenaar is, het gedrag van Valentina krijgt verklaringen, maar heel bizarre. Oorlog, marteling, onderdrukking, iemand het zwijgen opleggen, dat alles wordt zonder al te veel verbloemingen helder geschetst, maar tegelijkertijd overwint de fantasie in taal en spel alle misère.
De tekst van Hanneke Paauwe kent geen grenzen in een vaak aandoenlijke woordenbrij. Fantasie wint het hier overduidelijk van de realistische grauwe werkelijkheid. De fantasie overstijgt ook letterlijk als een vogel de reële sociale ellende. Dat maakt het verhaal draaglijk. Vrolijk en treffend zijn het spel en de taal: soms heerlijk melig, maar vooral plausibel door de zelfrelativerende humor en aardige kwinkslagen, door de ontroerende verstillingen,en door het beeld van de vogel op het einde.
Miss Moskou en de Potloodmoordenaar is een sociaal verhaal over gevluchte en verlaten mensen, over asielzoekers en eenzame verloren individuen, zoals we dat kennen uit vroeger werk van Hanneke Paauwe ( bijvoorbeeld Heimwee naar Tirgu Mures over een zwangere Roemeense vluchtelinge die tot prostitutie gedwongen wordt. Zie archief, 2005). Maar in Miss Moskou wordt er minder sociaalrealistisch tegenaan gegaan. Aan de hand van een persoon krijg je de geschiedenis geschetst van discriminatie op grote en kleine schaal, van leed dat mensen moeten ondergaan, maar ook van hoe fantasie in verhalen liefdevol kan zijn, het leed een beetje draaglijk kan maken, zelfs wat hoop kan geven. Verbeelding kan je overend houden. Waar of niet waar: dat doet er niet toe, als het maar mooie gespeelde verhalen zijn, en als ze maar wat warmte geven. En dat doet deze productie bij jong (vanaf 10 jaar) en oud.
Info: www.villanella.be
|