Het muziekensemble Zefiro Torna en het dansgezelschap Zoo van Thomas Hauert vinden elkaar in hun queeste naar, door en uit muzikale labyrinten. Het labyrint is als symbool voor de 'condition humaine', het levenslange zoeken in de loop van de geschiedenis der kunsten vaak gebruikt. Niet alleen in de beeldende kunsten en tuinarchitectuur, maar ook bijvoorbeeld in de literatuur. De mythe over het labyrint van Knossos met zijn maker Daedalus en diens zoon Icarus vormt het begin. Vorige eeuw verwees Joyce naar het labyrint, en ook Kafka en Saramango gebruiken de existentiële symboliek van het labyrint als thema. De laatste twee schrijvers worden in Puzzled ook geciteerd. Hoofdzaak is de muziek: Zefiro Torna brengt labyrintmuziek van de 'ars subtilior' uit de veertiende eeuw over Bach tot nu. De dansers en danseressen van Zoo visualiseren niet alleen in hun danspatronen het labyrint, ze zoeken in hun bewegingen ook naar het labyrint in het lichaam zelf. Die combinatie van oude muziek en hedendaagse dans gaat heel organisch en vormt een mooie synergie.
Meestal gaat een dansensemble voor zijn ensceneringen op zoek naar muziek, deze keer nam Zefiro Torna het initiatief. Uitgangspunt vormde voor hen een 16de eeuwse partituur, in de vorm van een schaakbord. De thematiek van het labyrint is niet alleen in de muziek van die tijd te vinden, maar ook in de architectuur van de kathedralen, de tegelvloeren en patronen, en moet ook in de dans aanwezig zijn geweest. Zefiro Torna haalde voor dit aspect het ensemble van Thomas Hauert erbij.
Een groot zeil ontrolt zich als de muziek klinkt, en wordt door de dansers en danseressen voor de muzikanten en zangeressen gespannen. Achteraan op het podium staat een ronde tafel waarop een labyrint in klei is gemaakt. Op het zeil krijgen we beelden van een snel of langzaam zoeven door de gangen met een cameraatje. Onder het lange zeil verdwijnen de lichamen van het dansensemble, om even later als drie schimmen in het wit een liggend lichaam aan te spreken dat als een dode herrijst, weer valt, half recht gaat zitten, zakt en herrijst. Deze scène verwees wel erg anekdotisch en concreet naar de christelijke symboliek van de dolende mens die langs de moeilijke weg van verlokkingen op zoek gaat naar de hemelse verlossing. Eenmaal het spel met het grote laken beëindigd is, wordt het allemaal abstracter én mooier. Schitterend is hoe op het gezang van de Missa de dadi van Josquin des Prez of op het Ave Maris Stella van Ghiselin Danckerts door de dansers en danseressen én de muzikanten geometrisch patronen gestapt worden: vierkanten die transformeren in rechte lijnen, lijnen die ombuigen tot cirkels, cirkels die schuiven in schrijdende stappen naar voor en achter, stappen die diagonaal de ruimte kruisen, in elkaar klitten. Armen en benen cirkelen, kronkelen, stompen hoekig in het rond. Dansbewegingen, patronen, modules die zoals rituelen een ordening in de ruimte zoeken, zoals de polyfone muziek de religieuze rituelen verklanken en een trance oproepen, een roes, om als het ware transcendent te ontstijgen. Op de ronde tafel slaan de bewegingskunstenaars bressen in het labyrint, bouwen het om tot een stad met kerktoren, om het nadien tot een klomp in elkaar te slaan en de klei in een zwarte doek onder de tafel op te bergen. Het perspectief evolueert van vogelperspectief over zijaanzicht tot kikkerperspectief. Zinnen uit De keizerlijke boodschapper van Kafka ronden de muzikale en dansante rituele queeste af, de zangeres wordt op het lange laken weggesleept.
Puzzled is een strak vormgegeven ritueel dat verdergaat dan de trance-dansen van bijvoorbeeld de Derwisjen. Het is niet alleen een opgaan in religieuze rituelen, het is tegelijkertijd ook een zoeken naar en een puzzelen met de vormen van die rituelen. En dat levert zeer mooie momenten waarin de muziek en de dansbewegingen in elkaar smelten, het labyrint sluiten, onderzoeken en tegelijkertijd ontsluiten en opheffen.
Info: www.zoo-thomashauert.be
|