| In de prijzen - 2006 | 20 December 2006 |
Frank Adam, Guy Cassiers, Geertrui Daem, Kris Cuppens, Arne Sierens, allemaal Vlaamse theatermakers,zijn in de loop van 2006 onderscheiden met binnen- en buitenlandse prijzen. Een beknopte toelichting bij een wellicht onvolledig lijstje.
Frank Adam (In de prijzen – 2006)
Op 18 november 2006 werd in Brugge in het Provinciaal Hof aan auteur/performer Frank Adam (°1963) de Prijs Dramatische Kunst van de Provincie West-Vlaanderen uitgereikt voor zijn libretto Urt, een komische opera in vier bedrijven, gecomponeerd in opdracht van Anno ‘02 door Johan De Smet, met wie Adam geregeld samenwerkt. Zeer recent hebben zij samen de CD Confidenties! gemaakt, een liederencyclus van 45 minuten uit de literaire performance Confidenties aan een Ezelsoor, gezongen door Frank Adam, Barbara Verfaillie en Benoit de Leersnijder, begeleid door het Johnny Smet String Quartet.
Confidenties aan een ezelsoor is een bundel absurde fabels voor volwassenen, die eerst verschenen in de bijlage van De Standaard, opmerkelijk geïllustreerd door Klaas Verplancke.
Acheraf werden ze in boekvorm uitgegeven bij het Davidsfonds/Leuven. Bij dezelfde uitgeverij werd ook de interculturele parabel Wat de ezel zag gepubliceerd. Ook met dit werk werd, in samenwerking met Rik Teunis door De Werf (Brugge) een theatertournee georganiseerd. Door radio KLARA werd een luisterspelversie opgenomen en uitgezonden.
Voorts kende de Provincie West-Vlaanderen voor 2006 aan Frank Adam een premie toe voor de publicatie van zowel Confidenties aan een ezelsoor als voor Wat de ezel zag alsook voor het tot theater bewerkte manuscript De jongen die uit zijn lichaam viel. In dit werk gaat Frank Adam dieper in op een puberaal geval van geloofswaan. De 11-jarige Jos en zijn andere ik zijn er van overtuigd dat zij Jezus zijn en tot taak hebben het kwaad te bestrijden. Jos neemt het op voor zijn zusje Judith die wordt gepest. Het geloof in die zending drijft Jos en zijn andere ik echter steeds dieper in een absurde en fatale situatie. De verhaalversie van dit stuk verscheen onder de titel De Passie van een puper (Davidsfonds/Infodok). Het boek werd als Beste Jeugdboek 2006 bekroond met de Prijs Knokke-Heist.
Zeer recent verscheen van Frank Adam nog De Caïro Cahiers. Egyptisch Dagboek, een ongewoon reisjournaal over de vreemde en vaak gekke ervaringen van een westerse Adam in de Arabische, Islamitische en Egyptische leefwereld.
Voor eerdere informatie omtrent Frank Adam, surf naar Personalia van 5 december 2002.
Info: Provinciehuis Boeverbos, Kon. Leopold III-Laan, 8200 Brugge. Tel.: 050-40.31.11.
www.dewerf.be
Guy Cassiers (In de prijzen – 2006)
Sinds augustus 2005 is Guy Cassiers de nieuwe artistieke leider van Het Toneelhuis in Antwerpen en de onderscheidingen die hij in de voorbije maanden heeft ontvangen hebben dan ook betrekking op zijn jarenlange werk bij het ro theater in Rotterdam.
Voor 2005 ontving Guy Cassiers de Amsterdamprijs voor de Kunsten (35.000 Euro) voor zijn regie van de Proustcyclus bij het ro theater. Voor zijn uitzonderlijke prestaties die hij leverde op cultureel gebied voor de stad Rotterdam kreeg Cassiers van deze stad de Cultuurpenning 2006.
De Proustcyclus die verleden seizoen definitief werd afgesloten leverde ook voor actrice Marlies Heuer de Colombinanominatie op voor haar rol in Proust 4: De kant van Marcel.
Ook Hersenschimmen van J. Bernlef in een regie van Guy Cassiers werd goed onthaald. De productie werd genomineerd voor de Toneel Publieksprijs en bezorgde actrice Katelijne Damen eveneens een Colombinanominatie, terwijl de afscheid nemende acteur Joop Keesmaat genomineerd werd voor de Louis d’Or-prijs voor zijn rol van Maarten Klein.
Een merkwaardige, zij het wellicht een eenmalige prijs (volgens het Nederlands Theaterjaarboek) is de Nieuwe Kleren van de Keizer Award, door theatermaker Ger Thijs bedoeld voor “slechte voorstellingen die voor goede worden aangezien”. Thijs bleek woedend na het zien van Proust 4, een productie die hij “kitscherig non-theater” vond. De woede koelde in een beleefd debat tussen Thijs en regisseur Cassiers.
Tenslotte was de Proustcyclus voor de Berlijnse criticus Dieter Kranz de beste buitenlandse productie van 2004-2005 in Duitsland.
Bij het ro theater (Rotterdam) en International Theatre & Film Books Amsterdam, is het script (vertaling van Céline Linssen) van de volledige Proustcyclus verschenen in vier delen, waarin telkens ook een uitgebreid “werkboek” (toelichtingen, nagesprekken, illustraties) is opgenomen.
Info: www.rotheater.nl en www.toneelhuis.be
Geertrui Daem (In de prijzen – 2006)
Op 9 december 2006 werd in Gent de jaarlijkse Louis Paul Boonprijs 2006 uitgereikt aan roman- en toneelschrijfster, actrice en beeldend kunstenares Geertrui Daem (°1953). Deze prijs is ingesteld door de Honest Arts Movement (HAM), een vereniging die in haar manifestaties de vrije gedachte en de binding van kunst en mens wil beklemtonen.
Geertrui Daem is iemand die van kindsbeen af heeft moeten vechten om haar eigen boontjes te mogen doppen. Ze wou al heel vroeg actrice worden en schilderen. Voor haar ouders was lesgeven echter het mooiste wat een meisje uit een werkmansgezin kon overkomen. De tekenacademie liet ze vallen toen haar vader stierf. Hij was 38, zij 16. Moeder was huisvrouw en van de oudste van vier kinderen werd steun verwacht. Uit een mengeling van schuldgevoel en plichtsbesef is ze dan toch lerares geworden. Amper voor enkele maanden. Veel langer stond ze op feministische en andere barricaden en via het Gentse alternatieve amateurtheater kwam ze in het vormingstheater van de jaren zeventig terecht. Door het decreet van 1975 werd ze beroepsactrice. Ze was actief bij Het Trojaanse Paard, Arca, Oud Huis Stekelbees, De Sluipende Armoede van Arne Sierens.
Op haar veertigste begon Geertrui Daem verhalen te schrijven waarmee ze prijzen won. Tekenen en beeldhouwen deed ze tussen het schrijven door. Schrijven was haar ding, boeken, korte verhalen, en ook toneel. Acteren sprak haar niet meer zo direct aan.
Alhoewel het schrijven eigenlijk onverwacht is gekomen. In een interview voor Knack-Magazine uit 1999 vertelt ze hoe het begon:
“Het Muziek LOD in Gent vroeg mij als actrice voor het Vertelfestival, om een verhaal van een of andere schrijver te vertellen. Ik bracht mijn eigen verhaal, vanuit een eigen tekst. Dat is het begin geweest van mijn eerste bundel: ‘Boniface’ uit 1992. Voor mij was dat zoiets als een bevrijding en ik had er nog succes mee ook.
Als kind was ik bezig met mezelf én mijn opgeving. Ik dacht dat ik het enige kind was dat met problemen zat. Ik zag hoe mensen andere dingen doen dan deze die ze zeggen te willen doen. Ik vocht met mijn gevoelens en met de dingen die ik rondom mij zag gebeuren. Als actrice kon ik vrijuiut uiting geven aan emoties.Maar als auteur creëer je een eigen wereld, je bent bijna een god, er zit geen limiet op of je kunt dat doseren. In die zin is schrijven voor mij bevrijdend geweest”. (Het interview met Geertrui Daem is integraal opgenomen in Ongeschminkt, de verzamelbundel die in 2005 is uitgegeven bij Pro-Art, Gent).
Voor het toneel schreef Geertrui Daem onder meer:
- De meisjeskamer, op 2 april 1993 gecreëerd in Arca, Gent, met Ille Geldhof en Monique De Beun, in eigen regie.
- Het moederskind, Onrust der verwanten, 1999, Strijken te A., 1999, en Dou Dou, figurentheater.
- Onlangs verscheen van Geertrui Daem een nieuwe roman: Olympia, (Van Haelewyck/Wereldbibliotheek), “een saga over een Vlaams geslacht van vleesbewerkers”
Kris Cuppens (In de prijzen – 2006)
De Taalunieschrijfprijs 2006 is gewonnen door Kris Cuppens met de autobiografische monoloog Lied, die hij schreef voor Braakland/Zhebilding. Andere genomineerden waren Klaas Tindemans met Bulger, geïnspireerd op de moord op de Britse peuter Jamie Bulger, en Eric De Volder met Au nom du père, over een man die naar een zoon verlangt en denkt dat zijn vrouw hem die niet kan geven. Aan de prijs, die in Maastricht door de Nederlandse minister Maria Van der Hoeven werd uitgereikt, is een bedrag van 10.000 Euro verbonden.
Met Lied maakte de bescheiden maar zeer gevoelige acteur Kris Cuppens in 2005 en 2006 een kleine tournee. De monoloog is opgevat als een samenspel tussen de acteur/auteur en componist/muzikant Geert Waegeman en wordt gespeeld in een strakke supervisie van regisseur Stijn Devillé. Lied is een tekst die zo uit het hart komt van de vertolker en het publiek op bepaalde eigen ervaringen aanspreekt. In elk geval een monoloog die verder en dieper gaat dan wat men van solotheater gewoon is.
Lied is het levenslied van meer dan één generatie. Over een dolle rit die een heel leven overspant. Over de zoon die zich in zijn vader herkent zoals de kleinzoon in de zoon. Over verloren liefde en gewonnen troost in de kroost. Een cyclus die nooit eindigt. Lied is een kleinood dat je na afloop in stilte meeneemt en koestert. Hopelijk volgt er nog een tournee.
Info: info@braakland.be en www.inbreek.be
Arne Sierens (In de prijzen – 2006)
De tweejaarlijkse Edmond Hustinxprijs voor toneelschrijvers gaat voor 2006 naar Arne Sierens. De jury, bestaande uit Toon Brouwers, Peter Benoy en Ignace Cornelissen van Vlaamse en Kees Holierhoek van Nederlandse kant, schrijft in het eindrapport:
“Of Arne Sierens met Hugo Claus of met Louis Paul Boon mag vergeleken worden (zoals enkele commentatoren dat graag doen) laten we nog even in het midden. Wél doemt in zijn werk eenzelfde boeiende achtergrond op: een authentieke, een volkse, een Vlaamse. Een wereld vol met kleine, dorpse, kleinsteedse of provinciale Vlaamse anecdotiek, die Sierens (net als zijn illustere voorgangers) echter zo weet te draaien en te keren, dat hij er verrassend universeel gaat uitzien.”
Sierens is nu wellicht de productiefste en meest gespeelde Vlaamse “toneelmaker”. Ook internationaal behaalt en behaalde hij een uitgesproken succes met onder meer Bernadetje, Allemaal Indiaan en Maria eeuwigdurende bijstand. Hoewel hij over Vlaamse mensen schrijft en zijn taal sterk verbonden is met de volkstaal en het Gents idioom, worden zijn stukken ook in Nederland en, in vertaling, in diverse Europese landen gewaardeerd. Opvallend was zijn succes op het Festival van Avignon in 2005 met Marie éternelle consolation (vertaling van Maria eeuwigdurende bijstand).
Arne Sierens is in 1959 in Gent geboren. Zijn vader, Frans Sierens, schreef romans en met enkele viel hij in de prijzen. Hij schreef ook het toneelstuk De kleurloze.
Arne studeerde aan het RITCS in Brussel. Hij schreef aanvankelijk voor zijn kleine groep De sluipende armoede, waar hij in 1982 mee optrok. Na Het vermoeden (1982) en De soldaat/facteur en Rachel (1986), telkens in een regie van Jan Leroy in nauwe samenwerking met de auteur, kwam de definitieve doorbraak. Oud Huis Stekelbees (het latere Victoria) creëerde Mouchette (1990), met Goele Derick en Mark Verstraete in een regie van Johan Dehollander, een stuk dat daarna als Mouchette/Colette een verder bestaan kende.
De verbinding van vertelling en dialoog uit die eerste stukken, kwam stilaan op de achtergrond voor een nieuwe manier van schrijven waarin de auteur telkens meerdere aspecten van het leven van zijn personages als in een puzzel samenbrengt en anecdotiek vermijdt.
Een aantal stukken schreef hij voor de Blauwe Maandag Compagnie waar hij weer met Johan Dehollander kon samenwerken, een samenwerking die later (samen met Stef Ampe) in het DAS-theater werd verdergezet. Een andere belangrijke periode voor Sierens was zijn samenwerking met choreograaf Alain Platel. Hun producties waren een mengeling van dans en toneel, beeld, geluid en beweging, gebeurtenis en actie. Met Moeder en kind (1994), Bernadetje (1996) en Allemaal Indiaan (1999), bewerkten ze een internationale doorbraak.
Het DAS-theater, dat Sierens samen met Stef Ampe en Johan Dehollander leidde, kon na 2004 niet meer rekenen op een vierjaarlijkse structurele subsidie maar werd nog slechts voor twee jaar betoelaagd. Dat betekende ook het einde van de samenwerking met Johan De Hollander en het einde van het DAS-theater. In 2006 werd echter met een nieuw gezelschap gestart: de Compagnie Cecilia, waarin Sierens samenwerkt met Stef Ampe en twee vaste spelers, Johan Heldenbergh en Marijke Pinoy, die Theater Zuidpool verlieten, nadat ook dat gezelschap door de nieuwe subsidieregeling getroffen werd.
In het voorjaar 2007 toert Cie Cecilia met Sierens’ stuk Trouwfeesten en processen enzovoorts, een productie (in samenwerking met HetPaleis, Antwerpen) die in de zomer van 2006 al in première ging en zeer enthousiast werd onthaald. Zie de recensie op onze website van 21.06.2006.
Minder bekend is wellicht dat Arne Sierens ook teksten voor opera en liederencycli schrijft. Met componist Johan De Smet gaat hij daarmee in tegen de gangbare opvatting van opera en lied. Deze stukken getuigen zeer sterk van het dwarsliggende karakter van de makers, zowel in taal en opzet als in de muziek.
Een groot aantal toneelteksten van Arna Sierens zijn gebundeld en sinds 1996 uitgegeven bij International Theatre & Film Books, Amsterdam. Eerder werden stukken afzonderlijk gepubliceerd, een paar zelfs in bibliofiele uitgaven.
Info: nele.buyst@compagnie-cecilia.be
|
| Dit artikel werd reeds 225 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|