Over manipulatie gesproken.
De Queeste speelt Blanco | 17 November 2006 |
De regeringsleiders volgen in de cafetaria bij de sauna de verkiezingsuitslag van de hoofdstad: 83% heeft niet op een partij gestemd. Ook niet ongeldig, maar gewoon blanco. Wit. Niets. Wat moet je dan als regering doen? De noodtoestand uitroepen? Een staat van beleg afkondigen? Dreigen met harde maatregelingen? Laten betijen?
Theatermakersgroep De Queeste maakte een theaterbewerking van de roman De Stad der Zienden van José Saramango. Een dikke turf tot een anderhalf uur durend theaterstuk herleiden eist natuurlijk zijn tol, maar het stuk staat er an sich (en de theaterversie nodigt mij uit om het boek – eindelijk – te gaan lezen).
Het begint allemaal hilarisch, de reacties van de regeringsleden klinken grotesk, ze willen hun macht niet kwijt. Ze tonen zich als typetjes, de ene nog wat machtsgeiler dan de ander, de ene wat meer watje in de ogen van de ander. De regeringsleider stelt zich in het begin nog vragen, nog gewetensvragen, hij uit zijn twijfels. Hij wil er zeker niet zo hard tegenaan gaan als de minister van defensie, een heftige havik, maar dan moet hij toch toegeven, en hij draaft en draait naar het einde volledig door. De enige van de vier ministers die het langst het recht van het volk blijft verdedigen om blanco te stemmen, is de minister van justitie. De anderen zien in dat stemgedrag steeds meer een gezagsondermijnende daad, nee, nog erger een terroristische daad, een vorm van staatsgreep, een coup van het volk, de pest.
“Een handjevol blanco stemmen is een grap. Een blanco meerderheid is een machtig politiek wapen.”
De ministers en de regeringsleider kibbelen, praten, reageren zich af op het dienstmeisje, het symbool van het volk, bespreken manipulatietechnieken, manipuleren elkaar, en zullen het volk heel bewust manipuleren. Ze kunnen niet anders, vinden ze. De Queeste zet hen niet direct als typetjes neer, maar schurkt toch tegen dat beeld aan. Dat levert humoristische, bijwijlen cynische momenten op. Als het hen even te veel wordt, duiken ze de saunacabine in, of worden door de anderen tot rust op de ligstoel gedwongen.
Mooi is de dramaturgische en ook dramatische lijn in de rol van het dienstmeisje (schitterend vertolkt door Lien Degraeve, een actrice die we ook al in Forza Winterslag – zie archief – konden bewonderen). In het begin draaft zij op voor de handdoeken en het fruit, zet zij de stoelen klaar, en ruimt de rotzooi van de kibbelende leiders op. Ze is een figurante in het toneelstuk, zoals ‘het volk’ de figurant is voor de regering. Op een bepaald moment komt zij terzijde en spreekt het publiek rechtstreeks aan. “Schrik niet, dit is niet uw land, dit speelt zich niet af in uw stad.” Zij wenst ons nog een aangename avond. In de loop van het stuk wordt zij steeds meer het symbool van het volk. Ze krijgt steeds meer tekst, spreekt nog een paar keer het publiek rechtstreeks aan, en vertolkt steeds meer de rol van het oude Griekse koor. Het volk dat commentaar geeft op de ontwikkelingen van de personages, het volk dat emoties vertolkt. Zij groeit uit tot vertegenwoordiger van het volk, zij speelt de hoofdrol. Zij wordt als zondebok aangeklaagd, en dat zal haar het leven kosten.
Zoals gezegd, zet de Queeste een heldere dramaturgische lijn uit, maar die wordt – buiten de rol van het volk – niet altijd even goed gebracht. De regie had wat strakker en gebalder kunnen zijn. Het beeld van d sauna, het licht afstandelijke spel, het gebruik, van een bladerenblazer, dat alles werkt suggestief, en net daardoor krachtig. Naar het einde wordt alles superrealistisch nog eens uitgebeeld (de moord op het meisje, op het volk). De boodschap van manipulatie e.d. is duidelijk, waarom dat dan nog eens heel dik in de verf zetten en plat realistisch visualiseren?
De Queeste heeft met haar kleinere maatschappijbetrokken lokale projecten (zoals Kamp Waterschei, Forza Winterslag) pareltjes van producties gemaakt. Hun grotere (zaal)producties konden vooral wegens enscenering en acteerspel niet altijd bekoren. Maar deze productie is een van haar betere, en mag (door het thema alleen al) zeker gezien worden.
Info speellijst en medewerkers: www.dequeeste.be
|
| Dit artikel werd reeds 90 keer gelezen. | auteur(s):Tuur Devens |
|