De gesluierde monologen.
Adelheid Roosen en het strijdtheater van moslimvrouwen. | 12 November 2006 |
Omdat er nog altijd onwetendheid bestaat over moslima’s, ging de Nederlandse actrice Adelheid Roosen in 2002 op pad om moslimvrouwen te interviewen. Uit die vele gesprekken zijn de meest relevante geselecteerd en ze worden onder de duidelijke titel De gesluierde monologen door drie moslimvrouwen opgevoerd, samen met een Turkse zanger-muzikant. Het zijn stuk voor stuk onthutsende verhalen. Het zijn ook drie strijdvaardige vrouwen die ze vertellen. Ze weten waar ze het over hebben en ze houden zich niet in.
Zoals in elke vorm van theater dat op bewustmaking en actie is gericht, worden in De gesluierde monologen zaken aangekaart en aangeklaagd die bepaalde instanties of personen wellicht liever niet behandeld zien in het openbaar. In moslimgezinnen rust een zwaar taboe op het praten over bijvoorbeeld anticonceptie, abortus en seksueel geweld. Nochtans zijn dit dingen die moslima’s zeer sterk bezighouden. Zestig procent van de abortussen in Nederland betreft allochtone vrouwen onder wie veel met een islamitische achtergrond. Het niet durven doorbreken van taboe’s en het niet overgaan tot actie heeft alles te maken met de angst op represailles door de moslimmannen. Deze gaan er van uit dat zij in naam van de islam, alle recht hebben om hun vrouw of vrouwen en hun dochters wetten en reglementen op te leggen zonder rekening te houden met de mensenrechten.
In een zeer rijk gedocumenteerde verzameling essays en toespraken (bij Uitgeverij Augustus in Amsterdam en Antwerpen verschenen) ontleedt Ayaan Hersi Ali, die zelf moslim is, de hele problematiek. Zij is het Nederlandse parlementslid dat onlangs naar Amerika is moeten uitwijken omwille van haar scherpe standpunten en uitspraken over haar godsdienst die zij in bepaalde uitingen niet meer wenst te volgen. Zij noemt in haar boeken enkele flagrante schendingen van de vrouwenrechten die ook in De gesluierde monologen snedig worden aangepakt, zonder dat daarom expliciet naar de boeken van Ayaan Hersi Ali verwezen wordt.
Het heeft allemaal te maken met onderdrukking. Veel islamvrouwen hebben niet de mogelijkheid hun leven zelfstandig en naar eigen inzicht te organiseren. Het huwelijk wordt gearrangeerd. In veel gevallen kan het meisje niet zelf beslissen met wie ze wil huwen. De mannen worden niet belemmerd in hun omgang en zijn daarenboven geobsedeerd door het maagdendogma. Hoe jonger de bruid, hoe meer kans op een maagd. Dit heeft tot gevolg dat veel meisjes helemaal onwetend, en zeker zonder seksuele voorlichting, een verplicht huwelijk aangaan, tot huiselijkheid gedwongen worden en dat ze onder meer hun studies niet kunnen afmaken. De laatste jaren is de leeftijd voor uithuwelijken nog gedaald.
Adelheid Roosen die regisseert en de dames Oya Capelle-Karisman, Nazmiye Oral, Meral Polat, die De gesluierde monologen spelen en ook Ayaan Hersi Ali ontkennen niet dat de islam de ideëen van barmhartigheid, gastvrijheid en medevoelen met armen en zwakkeren uitdraagt, maar ze kunnen niet aanvaarden dat in diezelfde godsdienst ook vrouwenbesnijdenis, uitstoting en eerwraak geduld worden. Zij gaan er van uit dat het leven op aarde geen investering is in een hiernamaals, maar in een menswaardig bestaan hier en nu. In de christelijke wereld is men er na eeuwen uiteindelijk in geslaagd de kwaliteit van het leven en de persoonlijke bekwaamheid boven de theocratie en de vage vroomheid van het individu te stellen. Grondwet, scheiding van kerk en staat en gewaarborgde mensenrechten zijn betere instrumenten naar democratie, vrijheid, gelijkheid, kwaliteit en zelfstandigheid, al blijft er nog veel werk te doen.
In De gesluierde monologen worden niet enkel bepaalde toestanden aangeklaagd die vrouwen aanbelangen. Wie de vrouwenproblematiek aansnijdt, behandelt tegelijk alle onderdrukkingsmechanismen. In de acterende moslima’s en hun verhalen, kan iedereen wel iets van de eigen ervaring en betrokkenheid herkennen. Daardoor ontstijgt de voorstelling dan ook elke anecdotiek.
Er gaat ook een zekere blijheid en hoop van uit. Blijheid omdat via het toneel de dingen op een speelse en artistieke manier zeer direct naar een publiek kunnen worden gebracht in de hoop de onverschilligheid bij sommigen en de angst bij anderen weg te kunnen nemen. Moslima’s die zo open en eerlijk zoals in De gesluierde monologen hun situatie ontsluieren zijn er tenslotte niet veel.
Bos Theatreproductions is met De gesluierde monologen nog tot 9 december 2006 in ons land.
Web: www.kras.be
Mail: info@kras.be
|
| Dit artikel werd reeds 96 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|