Spelend afstuderen, en dan?
Mars speelt Büchners Leonce en Lena.
Schitterend gebrek naar Arthur Japin bij De Tijd. | 10 November 2006 |
Professioneel theater met jongeren. Jongerentheater? De spraakverwarring daarrond is niet gering maar de vraag is: waar kunnen en komen pas afgestudeerden terecht? Bedrijven staan huiverig tegenover het aanwerven van schoolverlaters. Is het ook zo in het theaterbedrijf? Het is er zeker niet ideaal, maar wel anders. Er zijn regisseurs die jonge spelers uitproberen, gevestigde gezelschappen geven al eens een kans aan stagiairs en debutanten. De festivals voor jong theater volgen elkaar op. Ieder opleidingsinstituut laat zich kennen via afstudeerprojecten. De kritieken daarop in de sector zijn vaak niet mals. Contracten worden met mondjesmaat gegeven en niet voor lange duur. En dan zijn er ook nog de louter persoonlijke initiatieven die zich opdringen: iemand van de toneelklas wil zich manifesteren en trekt een paar of meer gelijkvoelenden mee. En daar staan ze dan, nauwelijks aangekondigd op de werkvloer. Vrijwillig, onervaren en onzeker over hun toekomst, gooien ze zich voor de leeuwen.
Mars, een collectiefje van aspirant toneelspelers in opleiding in Antwerpen, speelt met lef Leonce en Lena van Georg Büchner (1813-1837), een jonge en te vroeg gestorven Duitse schrijver en revolutionair. Hij heeft het in Leonce en Lena over liefde en melancholie, over verveling en ontmaskering, en eigenlijk over combinaties van dat alles. Ernstige zaken, toch ironisch bedoeld. Het leven als ‘Lustspiel’ met de liefde als een noodzakelijk kwaad. Jongeren, Büchner dus ook, blijken simpele oplossingen te prefereren voor complexe problemen. Voorts blijkt dat ze vrij vroeg de volwassenenwereld copiëren. Beschouwen de mensen van Mars, Büchner als tijdgenoot of lotgenoot? Ze kiezen in elk geval voor een vormgeving die de ironie alle kans geeft en tegelijk zijn ze zeer ernstig bezig met de inhoud van hun spel en spielerei. Onvermijdelijk willen ze ook zo vlug mogelijk scoren. Dat is nu eens echt hedendaags. Elk krijgt zijn kansje om zich te bewijzen. Bij de een lukt het al beter dan bij de andere. Het bijzondere is, dat ze ernstig pogen zich als groep te manifesteren.
Leonce en Lena gaat over een blind date van twee koningskinderen: zonder te weten wie ze zijn en waarom ze hun land hebben ontvlucht, worden ze verliefd op elkaar. Dat niet goed weten wie en wat en waarom maakt ook de charme van de voorstelling uit. Maar bij Mars is het een bestudeerd doen alsof. Een doordachte zoektocht in de hoop dat de toeschouwer het spel doorziet.
Na dit prille ontgroenen, zou het jammer zijn indien uit Mars geen kleurrijk geheel ontstond. Er waren voorstellingen in De Werf, Brugge en in de Zwarte Komedie, Antwerpen. Voor zover bekend zijn van Leonce en Lena geen verdere voorstelligen meer gepland. Einde van het Marsverhaal?
Eén iemand van Mars is al terug op een scène: Suzanne Grootenhuis, stagiaire bij De Tijd (Antwerpen) heeft er een rol in Schitterend gebrek, naar het boek uit 2003 van Arthur Japin (1956). Grootenhuis studeert af in het Antwerpse Conservatorium aan de Toneelklas Dora van der Groen (de laatste lichting die zich zo mag noemen). Ze trok tijdens haar opleiding de aandacht met haar vertolking van Queen Elisabeth in Maria Stuart van Schiller, onder begeleiding van Robby Cleiren en in Ritter, Dene, Voss van Thomas Bernhard, begeleid door Peter van Kraaij. Bij Mars bleek ze wel de drijvende kracht te zijn. Samen met Rosa Vandervost, die al een seizoen meedraait bij De Tijd, vormt Grootenhuis nu een zeer jong duo in een huis dat al een stevige reputatie in het interpreteren van teksttheater heeft.
Artistiek leider van het eerste uur bij De Tijd, Lucas Vandervost, daarin nu gesteund door Jurgen Delnaet, stelt in Schitterend gebrek de reputatie van zijn (klein) gezelschap zo mogelijk scherper dan ooit. In de bewerking voor toneel is Japins boek zeer sterk gereduceerd, zonder de essentie tekort te doen: de hevig verliefde Lucia gaat zich door tegenslagen bezinnen over haar liefde en de gevolgen ervan. Haar verstand komt in strijd met haar gevoel. Kan je beredenerend liefhebben? Laat haar Casanova zich binden aan een vrouw die zich schaamt voor haar uiterlijk? Hoe berekenend is zijn liefde?
De tweestrijd tussen verstand en gevoel wordt duidelijk weergegeven door de ontdubbeling van Lucia. Rosa Vandervost is de oudere, haast onherkenbaar gesluierde en door tegenslag wijzer geworden Lucia, terwijl Suzanne Grootenhuis de jongere Lucia vertolkt, het nog levenslustige landse meisje. Beiden vertellen ze hun verhaal, terugkerend in de tijd, op elkaar inhakend, elkaar corrigerend soms, vooral elkaar begrijpend, hoe pijnlijk het noodlot ook toeslaat en de mysterieuze oudere Lucia onder meer een publieke vrouw wordt.
De vertolking is er niet op gericht het Casanovaverhaal expliciet te spelen noch af te ronden. Vandervost en Grootenhuis bewegen nauwelijks. Ze zijn momentopnamen van beslissende fasen uit een gekweld bestaan. Rosa Vandervost in een corset gevangen, Suzanne Grootenhuis in zomerse jurk en blootvoets, ingehouden reagerend. Ten gerieve van de levenden en van allen die liefhebben en luisterbereid zijn, voeren ze beschouwende gesprekken als vanuit een gevangenis of is het een hiernamaals?
Spelend afstuderen. Het kan maar goed zijn als er ook een professionele en kwaliteitsvolle begeleiding mee gepaard gaat. Dat kan bij De Tijd. Volgende vragen zijn of men beginnende spelers naast een opgelegd genre ook diversiteit kan aanbieden en of de speler de mogelijkheid heeft zelf een keuze of meerdere keuzes te maken.
Schitterend gebrek door De Tijd is nog tot eind november 2006 op tournee.
Web: www.detijd.be
Mail: info@detijd.be
Tel.: 03-231.62.86
|
| Dit artikel werd reeds 138 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|