Geometrische gelijkenissen tussen de drie religies van hier.
Firma Rieks Swarte speelt Woord | 14 Oktober 2006 |
Een paar jaar geleden, in 2004, hebben een aantal Nederlandse en Vlaamse theatergezelschappen, waaronder Dito Dito en Theater Artemis een heel project rond Cordoba gemaakt. De Spaanse stad die rond 1000 een grote culturele bloei kende, de stad waarin het christendom, het jodendom en de islam naast elkaar leefden. Ook Firma Rieks Swarte deed mee. Hun collegevoorstelling Woord van toen toert nu weer door Nederland. In Vlaanderen was ze alleen in Tongeren te zien. En dat is jammer, want de speelstijl van Rieks Swarte zorgt voor een heerlijke brok theater, ook al word je duizelig van de hele wetenschappelijke en wiskundige uitleg die de twee personages geven.
Zoals te verwachten bij een voorstelling van Rieks Swarte en kompanen ligt er lekker veel “troep” op de scène, maar dit keer wel heel geordend op tafeltjes langs de zijkant. De achtergrond is een dubbelscherm met daaronder een grijs bord waarop met krijt de nodige formules zullen worden geschreven, en in het middelpunt van de scène hangt een schiettouw met tol. Vandaaruit zal nog een grote cirkel worden getrokken die dan de basis vormt voor de davidsster en de islamitische achthoek. Er worden heel wat krijtlijnen gemeten en getrokken.
Op de tafeltjes liggen kleine maquettes, kleine voorwerpen zoals een half koepeltje, een kom soep, houten speelgoedbouwstenen op een hoop, wat kaarten en grafieken, die met de videocameraatjes groot op het scherm worden geprojecteerd.
De twee architecten van dienst (Ferdi Janssen en Rieks Swarte) hurken over een foto van de synagoge van Cordoba en zoomen in op een geometrisch patroon. Daarmee hopen ze de gemeenschappelijke kern van de drie monolithische godsdiensten te ontdekken. Dat onderzoek leidt hen tot de Cordobese variatie van de gulden snede. Ze verkondigen allerlei theorieën die vreselijk wetenschappelijk en wiskundig (dus moeilijk) aan doen, maar als toeschouwer zonder wiskundige bagage voel je snel op je klompen aan dat hier theoretisch wordt doorgedramd. Hier zijn morosofen aan het woord: eigenzinnige denkers die heel bezeten en volhardend verassende theorieën formuleren. Zij zouden perfect passen in De Encyclopedie der domheid van Matthijs van Boxsel. Ook het derde personage hoort in die encyclopedie thuis. Het is de secretaresse Lia (schitterend laconiek gespeeld dor Joke Tjalsma) die haar visie geeft op de bijbelse geschiedenis en constant de lezing beider heren onderbreekt en haar twijfels tegen hen fulmineert. Mozes en zijn brandend braambos worden in verband gebracht met de ruïnestad Petra. De tempelberg in Jeruzalem is niet het middelpunt van het aards paradijs, Kaap Finisterre, in de middeleeuwen het eind van de wereld, heeft iets met drugs te maken, en de bouw van piramides, tempels en mesquita’s berust niet alleen op de stelling van Pythagoras. Heel wat wetenschappelijke feitjes en uitspraken krijg je te horen, maar dat alles in een ontwapenende speelstijl en met veel humor. De toneeltekst Woord van Gerardjan Rijnders wordt op zijn Rieks Swartes gebracht: de drie personages spelen dat ze spelen, met de nodige kwinkslagen, met het af- en aanbrengen van vaak verrassend geïnterpreteerde objecten, van leuke bewegende beelden en dito commentaren.
De twee architecten willen met architectonische wetmatigheden de drie religies tot één punt herleiden, de secretaresse wil een juiste uitleg van de bijbel. Religie is tenslotte woordafhankelijk. Volgens haar is geloof verbeelding en verlangen. “Zodra je begint met bouwen, begint het gesteggel.” En dat levert een heerlijke brok collegetheater op.
Rieks Swarte komt weliswaar niet meer met deze productie naar Vlaanderen (ze speelt wel nog veel in Nederland), maar op het einde van het seizoen maakt hij bij de KVS een stuk over een familielid die in de jaren twintig in Brussel een wereldberoemde schrijver was. Voor de langverwachte herneming van De gebroeders Leeuwenhart ( voor mij de beste jeugdtheaterproductie van 1992 en 1993) moeten we rond Kerstmis naar Friesland. Ze zal alleen in Leeuwarden gespeeld worden, en in het Fries.
Info: www.firmarieksswarte.be
|
| Dit artikel werd reeds 41 keer gelezen. | auteur(s):Tuur Devens |
|