Synergie van taalklank, beeld en muziek.
Het Toneelhuis en LOD, Onegin | 13 Juni 2006 |
Het was even wennen: die zinnen in versvorm (wanneer kom je dat in het theater nog tegen?), die camera’s en schermen. Je hoorde wel een stem, maar waar was die persoon? Op schermen zag je iemands projectie, waar was die in het echt? Maar eenmaal dat je mee bent in de code, dein je zachtjes mee op de golven van de teksten, word je organisch in de stemmen en romantische woorden en vooral in de muzikale en visuele sferen gedompeld. Onegin maakt van theater een genot: hoog vakmanschap in alle theateronderdelen is hier op een bijzondere manier gebundeld tot een stemmig schouwspel.
Zoals bekend, wordt Guy Cassiers vanaf september de nieuwe artistieke leider van Het Toneelhuis. Met Onegin als laatste productie van dit seizoen en als een proloog van zijn nieuwe job, laat Guy Cassiers zien wat hij van plan is met Het Toneelhuis. Wat hij kan, dat weten we al, denken we maar aan zijn Proust-reeks bij het Ro-theater of aan zijn theaterbewerking van Bezonken Rood of Hersenschimmen. We weten dat hij heel sterk visueel en beeldend werkt, dat de teksten vaak uitgepuurd zijn, zoals ook het spel van zijn acteurs en actrices, en dat hij intens bezig is om (beeld)techniek en theater te vermengen. Dat gebeurt ook allemaal in Onegin, waarin beeld en spel en muziek door Muziek LOD heel organisch in elkaar opgaan. En als toeschouwer zweef je als het ware mee.
Zoals zijn laatste producties allemaal bewerkingen waren van romans, zo is ook Onegin een theaterversie van de roman-in-verzen Jevgeni Onegin (1825-1832), algemeen beschouwd als het belangrijkste werk van de Russische laatromantische schrijver Aleksandr Poesjkin. Het verhaal is heel eenvoudig: de jonge rijkaard Onegin is bevriend met de zwaar romantische dichter Lenski. Deze is verloofd met Olga. Haar zus is Tatjana. Bij een bezoek aan zijn vriend ontmoet Onegin Tatjana. Zij wordt direct verliefd op hem, schrijft hem brieven, maar hij wijst haar resoluut af. Jaren later ontmoeten ze elkaar weer. Ondertussen heeft Onegin Lenski doodgeschoten tijdens een duel om de eer. (Ook Poesjkin zal zelf op jonge leeftijd sneuvelen in een duel). Nu loopt Onegins hart over van liefde voor Tatjana, maar zij is ondertussen getrouwd met een saaie generaal, en wil haar huwelijkstrouw niet verbreken.
Het verhaal zit vol romantische beschrijvingen en breed uitgesponnen beeldspraak en metaforen, heel het verhaal schwärmt in een romantische toon en zit vol spleen, weltschmerz en sehnsucht, maar –en dat maakt het verhaal van Poesjkin zo bijzonder – de verteller van het verhaal komt herhaaldelijk zelf aan het woord, en neemt vaak op een ironische manier afstand van het verhaal. Hij relativeert al die liefdesperikelen en vindt menig sentiment overdreven, waardoor hij soms besluit om zich uit het verhaal terug te trekken. Dat alles ook in de theaterbewerking. Vic De Wachter als verteller en Gilda De Bal als toehoorster die vragen stelt en commentaar geeft, verschijnen in het echt, en op een scherm, meestal apart, maar soms vallen hun monden samen. Zij worden overtroffen door Kevin Janssens als Lenski en vooral door Tom Dewispelaere (als Onegin) en een ingetogen, subtiel suggestief spelende Ariane van Vliet. Wat een ingehouden en daardoor aandoenlijk spel brengen zij, zeker naar het dramatisch einde.
Dat alles gebeurt in en onder het oog van camera en projecties. Achteraan is een groot scherm waarop een industriepanorama te zien is. Ook de zangeres is daarop geprojecteerd. Aan de voorkant hangen drie kleinere schermen, en elk personage heeft daaronder zijn camera. Hun hoofden worden uitvergroot op de schermen, bevriezen soms terwijl de scène zich verderzet. Op het middelste scherm zie je vaak wat gimmicks: rollende biljartballen, glazen die geledigd worden. Cassiers knipoogt met deze tafereeltjes. Je ziet wat er echt op de scène gebeurt, en hoe dat dan gemanipuleerd op het scherm verschijnt. Je ziet welke trucjes gebruikt worden, en hoe filmisch kloppende beelden geënsceneerd worden. Ik vermoed dat Peter Misotten van De Filmfabriek aan deze productie met de verschillende videoprojecties en camerawerking een hele technische klusheeft gehad, maar het mooie is dat het hele beeld zo eenvoudig overkomt. Het geheel loopt zo organisch in elkaar over. Van close up naar een verdwijnend beeld, enzovoorts. Het kan gewoon niet anders. Komt daarbij de muziek van LOD gebracht en gecomponeerd door Dominique Pauwels: romantische muziekflarden gaan over in strijkjes, of sfeerklanken die oplossen in de beelden, en vice versa. Zo mooi, zo puur. Delicatessentheater! Guy Cassiers, meer dan van harte welkom in Antwerpen!
Nog tot en met 18 juni in de Bourla van Antwerpen te zien. Volgend seizoen op reis. Info: www.toneelhuis.be of www.lod.be
|
| Dit artikel werd reeds 95 keer gelezen. | auteur(s):Tuur Devens |
|