Figurentheater in de lift?
Beschouwingen bij een Landjuweeltornooi. | 18 December 2005 |
Van 29 oktober tot 6 november 2005 (meer dan een week!) was in De Spil in Roeselare het figurentheater aan de orde. Dit naar aanleiding van het Landjuweeltornooi voor Vlaamse figurentheaters, dat omkaderd werd door avondvoorstellingen, workshops, animatie en een tentoonstelling. Een ontmoeting van professionelen en amateurs. Een confrontatie van een jongeren- én een volwassenenpubliek met een theatergenre dat nog altijd stiefmoederlijk bekeken en behandeld wordt. Een opkikker voor Opendoek en de vele vrijwilligers die voor onthaal en “verzorging” van de vele artiesten instonden, en ook deugddoend voor De Spil en voor de Dienst Cultuur van de Stad Roeselare. Een puik georganiseerd evenement!
Het was tien jaar geleden dat een dergelijk Landjuweeltornooi was georganiseerd. Dat was dan ook in Roeselare en in vergelijking met toen, was er op alle gebied een grote verandering waar te nemen. De publieke opkomst, zowel voor de dag- als de avondvoorstellingen, was buiten alle verwachting, al mocht er voor de slotvoorstelling door de Compagnie Philippe Genty, wel meer aandacht geweest zijn. De aanwezigheid van mensen uit de sector en van andere geïnteresseerden, waarvan sommigen uit verre oorden, wees toch ook op de waarde van dit optreden, dat trouwens op iedereen een zeer sterke indruk maakte.
De voorstellingen die voor het Landjuweel in aanmerking kwamen haalden een behoorlijk niveau. De woorden van lof die juryvoorzitter Johan De Feyter na afloop tot de negen deelnemende gezelschappen richtte, waren terecht. Van deelneming aan het tornooi waren, om begrijpelijke redenen, de vijf door de Vlaamse Gemeenschap gesubsidieerde professionele gezelschappen, uitgesloten. Wat niet belette dat het tornooi een mixt was van professionelen en amateurs en dat dit onderscheid wel eens moeilijk te maken was. Laten we er echter onmiddellijk aan toevoegen, dat professionaliteit ook gradaties kent. Niettemin doorstond de realisatie van Figurentheater Tieret, die met Eefje Donkerblauw (naar het boek van Geert De Kockere), de Landjuweeltrofee mee kreeg, de criteria van een professionele aanpak. En zo waren er nog gezelschappen die bewijzen leverden van meer dan gewone deskundigheid.
In het eindverslag van de jury werden enkele aan- en opmerkingen geformuleerd die achteraf beschouwd ook voor een deel voor het geheel van de figurentheaters zouden kunnen gelden. Ik put er een paar uit en vul ze aan met eigen beschouwingen.
Het is nog altijd zo dat er meer voorstellingen voor kinderen (van 4 tot 12 jaar) gemaakt worden dan voor volwassenen. Figurentheater voor “grote mensen” blijft een leemte, een gat in de markt, zoals het juryrapport zegt. Ook het “universele sprookje blijft het doen”, zij het soms met een eigenzinnige toets. Er is beslist meer te doen met die oeroude materie van mythen, sagen en legenden. En niet enkel om er de draak mee te steken. Trouwens, mag figurentheater niet ook eens ernstig zijn, of ontroerend, of intiem? Het Draadpoppentheater uit Roeselare was het enige gezelschap dat met Kleine Sofie (naar het boek van Els Pelgrom) niet op de humoristische toer ging. Op het thema ziekte en dood rust voor kindertheater nog altijd een taboe. Dat de voorstelling niet voor de honderd procent slaagde, was te wijten aan de omslachtigheid van de enscenering en zeker niet aan de intensiteit van het spel.
Opvallend is ook de vaak moeilijke relatie tussen pop/figuur/object enerzijds en anderzijds de acteur/manipulator. Om te beginnen, een pop of figuur die spreekt, zegt meer. Spreken en tekst, mogen echter in geen geval het spelen in de weg staan. Figurentheater is in essentie kijkspel. Tekst kan daarbij een stimulerende invloed hebben. Men kan uitdrukkelijk opteren voor een combinatie van teksttheater en figurentheater. Dit “verteltheater” heeft dan poppen of objecten nodig om de verbeelding aan te scherpen en vooral om via een vervreemdende manipulatie de inhoud van het verhaal sterker te maken.
Theater in het algemeen en figurentheater in het bijzonder, is uiterst goed geschikt om op de actualiteit in te pikken. Groepen die bijvoorbeeld minder af te rekenen hebben met overeenkomsten met organisatoren, kunnen hun repertoire beter aanpassen en directer inspelen op wat gebeurt of wat de mensen bezighoudt. Het hoeven niet altijd de grote politieke thema’s te zijn over oorlog, vrijheid, racisme of uitbuiting. Ook de meer persoonlijk gebonden thema’s, die tenslotte evengoed politiek zijn, komen zelden aan bod. Echtscheiding, ouder-kind relaties, kindermisbruik, pesten, werkloosheid, verdoken armoede, zijn zovele onderwerpen die vaak slechts zijdelinks, of helemaal niet (meer) worden aangesneden. Overwegende thema’s zijn liefde, aantrekkelijkheid, de mooiste willen zijn, slagen in het leven, graag gezien worden (in verschillende betekenissen). Optimisme en positivisme halen de boventoon. Heeft figurentheater zijn kritische kijk verloren?
Het Landjuweeltornooi in Roeselare tijdens de herfstvakantie 2005 heeft alvast veel positieve reacties teweeggebracht. Dat stemt hoopvol, zeker voor de sector. Ook voor diegenen die al jaren als trouwe toeschouwers het figurentheater volgen. Het oude gezegde ‘Hoe meer zielen, hoe meer vreugde’, blijkt ook hier nog toepasselijk.
Info: www.opendoek-vzw.be of secretariaat@opendoek-vzw.be of www.despil.be
|
| Dit artikel werd reeds 49 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|