| Bijzonder wijktheater van De Queeste | 18 Oktober 2005 |
Bijzonder wijktheater van de queeste
De Queeste, Bis Kolderbos
De Queeste, Animalfarm
Els Olaerts, Ben Van Ostade en anderen met De Lege Cel
De Queeste, het enige Limburgse professionele theater, lijkt uit te groeien tot een gezelschap dat de al dan niet actuele geschiedenis uit de Genker heimat fantastisch weet samen te ballen tot theaterverhalen. Vorig seizoen trof Kamp Waterschei, een concreet gepersonifieerd verhaal over de Duitse krijgsgevangenen in die wijk. Het verhaal van het mijnwerkerskoppel werd gespeeld in de oude mijngebouwen van Waterschei. Locatie, spel en inhoud vielen mooi samen. Dat is nu ook het geval voor het actuele verhaal uit Kolderbos. Dat is een Genkse wijk met heel veel Turkse migranten en ex-mijnwerkers. Bis Kolderbos ( en “bis”is het Turks voor “wij”) , focuste op een Vlaams-Turkse (liefdes)relatie in die omgeving, met zijn (vaak hilarische) probleempjes en problemen.
Het publiek zat op een tribune en keek uit op een appartementsgebouw. In de verschillende kamers en op de balkons spelen zich de verschillende taferelen af. Het is een collage van ruimtes en mensen die daar zitten. Op een balkon stapelt een Vlaming bierblikjes, uit een afgeschermde kamer hoor je zware basdreunen, in een andere ruimte spelen en zingen Turkse muzikanten, boven verschijnt regelmatig een nieuwsgierige Turkse vrouw. Een paar keer wordt een vuilniszak naar benden gekeild.Als voyeur kijk je naar de scènes uit het leven in een sociale wijk gegrepen. We krijgen het verhaal van het Vlaamse meisje dat van bij haar ma wegvlucht en gaat samen wonen met haar Turkse vriend Jacob. Zij beiden vertellen het publiek hun verhaal, en tussendoor spelen de taferelen zich af achter de ramen en voor aan de ingang van het gebouw. Ze doen dat in een heerlijk sappig taaltje zoals je dat alleen in Kolderbos hoort van de Vlamingen en van de Turken. De West-Vlaamse actrice Saar Vandenberghe doet dat schitterend, en bij de Nederlandse acteur Sadettin Kirmiziyür krijgt het Kolderbosdialect een Hollandse klank. Grappig.
Qua setting, een echt appartementsblok in de wijk en qua taalgebruik is de couleur locale perfect. Ook qua thematiek: De Vlaamse gaat samenwonen met de Turkse jongen, maar dat botst nogal eens vanwege de cultuurverschillen. Hij gaat op stap, zij moet thuisblijven. Zij mag ook niet gaan werken, maar doet het toch. Zij wil zich wel aanpassen, maar sommige dingen gaan haar te ver, zoals het dragen van een “kopdoek”. Op het einde trapt ze het af. Ze heeft het geprobeerd, maar het is niet gelukt. Ondertussen heb je wel een vaak humoristische spiegel voorgeschoteld gekregen van alle socioculturele problemen die zo’n wijk kan hebben. Ook tederheid en echt plezier zitten in deze patchworkproductie, in een ‘wreed realistische’ stijl.
De Queeste heeft zich uitstekend gekweten van zijn zelf opgelegde taak, n.l. om locatieprojecten te maken uit de directe omgeving en geschiedenis. Ze verricht daarvoor uitgebreid veldwerk met het doorpluizen van (archief)materiaal en met vele interviews. Voor dit project hebben ze zich gebaseerd op interviews met gemengde Vlaams-Turkse koppels. Naast het relatieverhaal zijn er dan nog verhaalflarden van de andere bewoners van het gebouw, is er het verhaal van Kolderbos zelf. De productie weet de lokale bevolking én de theaterliefhebber te boeien.
Bis Kolderbos vond plaats in het Vertelfestival van Genk. In diezelfde week werd ook De lege cel opgevoerd. Het 25-jaar oud stuk van René Swartenbroekx kende toen in de opvoering door het Nieuw Genker Toneel enorm succes. Menig amateurgezelschap heeft het opgevoerd, en ook in theaterkringen werd het gewaardeerd. De tekst verscheen zelfs integraal in Etcetera. Een Vlaamse jongen wordt verliefd op een Turks meisje. Zij wordt uitgehuwelijkt, en hij probeert dat te voorkomen, waardoor hij door haar vader neergestoken wordt. Een echt Romeo-en-Julia- verhaal over wat men toen nog ‘gastarbeiders’ noemde. Dat stuk werd nu terug opgevoerd, in een remake, waarbij wel op de vaart in het stuk gelet werd (een driekwartier werd geschrapt), maar inhoudelijk en vormelijk werd er weinig veranderd. Het decor bestaat uit de Vlaamse en Turkse kamer naast elkaar. Zo gaat men van de ene scène naar de andere, met af en toe een rechtstreeks verhaal tot het publiek. Nu valt op hoe gedateerd dit stuk is, qua inhoud, qua uitwerking en ook qua vormgeving. Alle clichébeelden over migranten passeren nog eens de revue, de Vlaamse moeder moet niets van vreemdelingen hebben maar is direct van mening veranderd als ze het Turkse meisje ontmoet. Cliché is ook het Vlaamse gezin met bazige moeder en sullige echtgenoot. Er wordt cliché gespeeld, de enscenering is oh zo doorzichtig braaf. Als je deze productie vergelijkt met de productie van De Queeste, dan kun je alleen maar zeggen dat Bis Kolderbos duidelijk De Lege cel anno 2005 is. Er is een gelijkaardig thema, maar De Queeste doorprikt de clichés in de vormgeving en scenografie.
De Queeste pakte nog met een ander productie op het vertelfestival uit. Animalfarm was het afstudeerproject aan de Maastrichtse Toneelacademie van Roel Swanebergh die nu bij De Queeste hoort. Ik heb de voorstelling gezien op de dakparking van de shopping. Hij vertelt het verhaal van George Orwell, maar doet er zo veel om heen en sleurt er zoveel bij, dat je eigenlijk niet meer weet waarover het gaat. Natuurlijk zijn er de verbanden tussen de verhaalflarden en wat hij doet met zijn publiek. Op een bepaald moment rijdt de wagen rond het publiek. Wij staan er als de schapen die door het varken Napoleon gemanipuleerd worden. Maar het duurt lang voordat hij aan het verhaal toe is. Het begint erg traag met het publiek dat zich rond een busje heeft opgesteld aan te kijken en aan te spreken en van koffie te voorzien. Het gebrek aan ritme tergt, maar na een derde vlot het wel, om dan tegen het einde plotseling weer stil te vallen. Ondertussen heb je je wel kunnen amuseren met de trucen die hij met, op en in zijn wagen uithaalt. Mits wat ingekort en met een hoger tempo zal Animalfarm zeker niet misstaan op de vele openluchttheaterfestivals die de Vlaamse en Nederlandse zomers rijk zijn.
Info: www.dequeeste.be, www.cultuurcentrumgenk.be, www.vertelfestival.be
|
| Dit artikel werd reeds 108 keer gelezen. | auteur(s):Tuur Devens |
|