| De adem van de dichter op de huid | 22 September 2002 |
Theater Malpertuis creëert Taal zonder mij.
Niet lang na het plotse overlijden van de Vlaamse dichter Herman De Coninck (1944-1997) in Lissabon, publiceerde zijn weduwe, de schrijfster Kristien Hemmerechts, het boek Taal zonder mij (Uitg. Atlas/Contact, A’dam-A’pen, 1998). Het werd meer dan een hommage aan een groot dichter, meer dan een persoonlijke herinnering aan een levensgezel die niet altijd makkelijk was in de dagelijkse omgang, meer dan een therapie van een rouwende vrouw die pas na de dood van de geliefde meent hem te kunnen begrijpen.
|
Tania Van der Sanden in
Taal zonder mij.
(c) Luc Monsaert
|
Uit dit beschouwende en boeiende boek vol huiselijke herinneringen en met citaten uit allerhande kattebelletjes en vanzelfsprekend ook uit de gedichten die getuigen voor de universele artistieke betekenis van het overleden hoofdpersonage, is nu een theatervoorstelling gemaakt waar Theater Malpertuis uit Tielt in Vlaanderen en Nederland mee op tournee gaat.
Samen met Kristien Hemmerechts maakten Nienke Rooijakkers, die regisseert, en dramaturge Eva Mesker een verantwoorde keuze uit het vele materiaal dat Hemmerechts bijeenbracht in haar boek. Geen gemakkelijke opdracht om daarin een rode draad te trekken en een tekst over te houden die als monoloog hout snijdt.
Tania Van der Sanden speelt de vertellende vrouw vanuit haar eigen bekende gevoelige gedrevenheid die echter voortdurend door een haast onmerkbaar schalks lachje in toom wordt gehouden. Zij toont een vrouw die op tijd afstand heeft kunnen nemen van de diepe pijn die de dood van een bijzonder man heeft veroorzaakt. Zij kan relativeren en dat behoedt haar voor zelfbeklag en goedkope sentimentaliteit. In Taal zonder mij komt vooral een sterke vrouw te voorschijn, zeker niet ongevoelig, maar resoluut niet overgevoelig.
Het bijzondere aan die productie is, dat de actrice haast voortdurend gevolgd wordt door een videocameraman (Louis Pons) die de vrouw met lens en micro zeer dicht op de huid zit, als wou hij de minste vibratie van haar, registreren. Die man maakt een eigen voorstelling door bepaalde opnames te laten bevriezen op een klein scherm of door via detailwerk een wereld op te roepen die verder gaat dan wat de actrice in haar zegging suggereert.
Het is ook voor de toeschouwer even wennen aan de ogenschijnlijk opdringerige jonge man die als een media-insect rond de actrice zoemt. Zoals altijd is ook nu weer de symboliek achter de gedurfde handeling voor meerdere interpretaties vatbaar. Is dit niet de opdringerigheid van de media die nauwelijks nog plaats laat voor privacy? Is dit niet een allusie op de big-brother-plaag of is het een verwijzing naar de o zo menselijke nieuwsgierigheid die van de kijker vaak een voyeur maakt? De makers bedoelden in de eerste plaats dat de alom aanwezige cameraman de voortdurende aanwezigheid van de dichter zou suggereren. Zoals ook de citaten uit geschriften en gedichten van Herman De Coninck die af en toe op de lichtkrant opduiken, dat doen. Het zijn simpele mededelingen, alledaagse krabbels vaak, maar ze zijn, samen met het videowerk, de niet aflatende adem van de dichter heel dicht op de huid van de vrouw, zowel ’s nachts in haar dromen als in het dagelijkse doen op straat, op het werk of in de keuken.
In deze ongewone monoloog die klinkt als een getuigenis uit bewondering, is het duidelijk dat de kunstenaar waar het voortdurend over gaat, op zijn manier een levenskunstenaar was, met zijn kleine en zijn grote momenten, en vooral met een grote kwetsbaarheid. Kristien Hemmerechts schreef haar boek vanuit intieme en interne ervaringen en gaf dit waar verhaal de allures van een roman. In de theatervoorstelling worden die ervaringen nog universeler en herkenbaarder en tegelijk haast tastbaar mooi menselijk. De sobere enscenering (van Carolien Scholtes) en het oprechte, onopgesmukte spelen van Tania Van der Sanden en het doordacht mee bewegen van Louis Pons en zijn camera, maken van Herman De Coninck, die tenslotte het hoofdpersonage is, vedette noch slachtoffer, maar een begaafd mens die elke dag opnieuw het leven met zijn kunst trachtte te verbinden.
Taal zonder mij, is te zien in verschillende culturele centra tot 2 november 2002.
Info: Malpertuis, Stationstraat 25, B-8700 Tielt, tel.: 051/40.62.90. www.malpertuis.be
|
| Dit artikel werd reeds 172 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|