| In de Hamlet van Piet Arfeuille is Shakespeare een tijdgenoot. | 24 Februari 2005 |
Ogen en oren wijd open. Zo wil de Hamlet van Piet Arfeuille in het leven staan om zijn bestaan zin te geven. Maar heeft het zin te willen leven temidden intriges, corruptie, huichelarij? Hamlet wil het moeras uitspitten waarin hij langzaam tegen zijn wil in, zal verzinken. Hamlet is niet wereldvreemd, geen zwever. Met beide voeten op de grond staan, veronderstelt de er vaste grond is om op te staan. En daar zit het hem: de grond, de aarde, de wereld is een hellend vlak geworden dat beweegt, dat een muur wordt, dat mensen verzwelgt en waartegen je als welmenende burger te pletter loopt. De wereld wordt modder van bloed en drek, alleen goed voor varkens.
Met deze en andere indrukken ga je naar huis na Hamlet, de voorstelling die Piet Arfeuille regisseert voor HetPaleis (Antwerpen) met een Nederlands-Vlaamse cast en vanuit een zeer persoonlijke, wel doordachte, na hard werken tot stand gekomen visie op een gegeven dat zo oud is als de straat. Shakespeare heeft er wellicht ook, net zoals Arfeuille, jaren mee rondgelopen. Nu is het ei gelegd: een reuzenei, een kanjer, met de voor- en nadelen van de jarenlange dracht. Een voorstelling waar je als theatermaker alles in kwijt wil, alhoewel je weet dat die overvloed van ideeën, van beelden en symbolen, van herkenning en verwijzingen naar eigentijdse toestanden, overdaad wordt. Arfeuille is als Hamlet: hij wil tot op het bot gaan en zeer ver de nek uitsteken.
Deze Hamlet is de Hamlet van de hele ploeg, benadrukt de regisseur. Ook wat de taal betreft. Er is hard gewerkt aan de tekst: “De tekst moest tijdloos worden. Dus alle woorden die je meteen naar 2005 brengen zijn niet goed en de woorden die je meteen naar Shakespeares tijd brengen, zijn ook niet goed. Ondertussen zijn er al veel woorden gesneuveld”, aldus Arfeuille bij Pieter De Geest (publieksbegeleiding) en dramaturge Hanneke Reiziger. Wat overblijft zijn de verwijzingen naar herkenbare hedendaagse fenomenen, die eigen zijn aan de grootstad en de geldmacht: de reclame, de mentaliteit tegenover vreemdelingen, de oorlogstaal van machthebbers, corruptie en carrièrekoorts.
Opvallend is, dat deze Hamlet gemaakt werd voor jonge volwassenen en tegelijk ook de ouderen kan raken, zij bijvoorbeeld, die zich nog Mei 68 herinneren of willen herinneren. De barrikades van toen, zijn nu de muren vol graffiti en het ingeblikte geweld op videoclips en in de discomuziek. De animatiefilm die Arfeuille gebruikt om de moord op Hamlets vader te suggereren spreekt daarbij boekdelen. Elkaar de strot willen afbijten vervangt dan ook op het einde van het stuk het ouderwetse degengevecht.
In deze productie gaan regisseur en vertolkers de gruwel niet uit de weg, maar er is ook tijd en plaats voor een bezinnend gesprek, zoals tussen Hamlet en zijn moeder. De zoon roept de moeder ter verantwoording. Hamlet hield van zijn vader, maar ook van de geborgenheid van een gezin, en van trouw. Hij ziet hoe zijn moeder zeer vlug na zijn vaders dood een nieuw huwelijk aangaat en zijn vader blijkbaar al vergeten is. Haar verdediging is meteen ook een onthulling voor Hamlet: het huwelijk is niet altijd wat het zou kunnen zijn. Misschien is Hamlets moeder wel medeplichtig aan de moord op haar man. Of heeft Claudius de oude koning vermoord omdat hij Gertrude, Hamlets moeder wou en is deze bezweken voor zijn mooie praatjes?
Arfeuille laat een aantal vragen open zoals hij ook een aantal elementen die bij Shakespeare dwingerder zijn slechts eventjes aanraakt, zoals de betekenis van de droom, van een hiernamaals, van gekheid en verliefdheid. Hamlet heeft het moeilijk met zijn relatie tot Ophelia. Pas na haar zelfmoord beseft hij hoe lief hij ze had.
In de vertolking staan een aantal jonge spelers naast meer geroutioneerden. Zij vormen een hecht ensemble. De afstandelijkheid die de hele voorstelling siert, komt het sterkst tot uiting bij de oudere spelers. Als geheel is deze Hamlet indrukwekkend in het gebruik van de middelen, meeslepend en direct in het spel, tijdkritisch hedendaags en van een veelgelaagde kwaliteit.
Hamlet wordt gespeeld door Jan Bollen, Wim Danckaert, Jeroen De Man, Matijs Jansen, Els Olaerts, Eva Schram, Jan Sobrie, Roel Swaneberg en Joep Van der Geest (Hamlet).
Nog te zien als reisvoorstelling in diverse culturele centra in Vlaanderen tot 3 april; in Nederland op 19 maart in Zwolle en op 23 maart in Den Haag.
Info: Info@hetpaleis.be of www.hetpaleis.be of tel: O3/202.83.60
|
| Dit artikel werd reeds 176 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|