| Gerda Dendooven als theatermaakster | 5 Januari 2005 |
Gerda Dendooven is vooral bekend als illustratrice van kinderboeken. Ze won met haar tekeningen al verschillende prijzen. Ook haar zelf geschreven en getekende verhalen doen het goed. De laatste jaren ontpopt ze zich steeds meer als een gedreven theatermaakster.
Gerda Dendooven associeer ik altijd met Daniil Charms. Een Russische absurdistisch schrijver uit de jaren ’20 en ’30 die in 1941 in Moskou uit zijn appartement wordt gelokt en door de geheime politie wordt opgepakt. Hij sterft in 1942 in een psychiatrische inrichting aan een hongersdood. Zijn literair werk is toevallig kunnen gered worden.
Het is niet dat ik een dergelijk lot Gerda Dendooven toewens, dat ik haar met Daniil Charms associeer. Er zijn gelukkig andere verklaringen. Bij de Nederlandse vertaling uit 1997 van kinderverhalen van Daniil Charms Nietes Welles waren tekeningen van Gerda Dendooven, en ook bij diens (kinder)gedichtenbundel Een stinkdier is een prachtig beest (Nederlandse vertaling uit 1999) Onconventionele verhalen en gedichten zijn het, met rare kronkelingen en spitsvondige logica, met een hoog absurditeitsniveau, dat de mens een groteske spiegel voorzet. De tekeningen van Gerda Dendooven passen er perfect bij. Zwart-wit, en met veel grijze variaties, hoekig en lijnig, grof en grotesk, even onlogisch en gevarieerd. Collagetekeningen van aan elkaar gelijmde mannetjes en handen, zoals in de verhalen de toestanden, situaties en woorden aan elkaar gebreid en geregen worden. Kopjerollende, speelse gedichten en vertellingen zijn het, al een zeventig jaar oud, maar zo fris en olijk gevoelig als de gedichten van Annie M.G Schmidt of van Toon Tellegen, of Willem Wilmink, om er maar een paar te noemen. Of van Gerda Dendooven zelf.
Maar laten we het over haar theaterwerk hebben.
Gerda Dendooven illustreert ook voor kinder- en jeugdtheater. Ze maakt altijd de affiches voor De Kopergietery in Gent. Ze schrijft ook theaterteksten. Dat is dan voor dat andere grote kindertheaterhuis Het Paleis in Antwerpen.
Haar theater behelst een gelijkaardige absurditeit als dat van Daniil Charms. Qua verhaalontwikkeling, qua ongerijmdheid, qua taalspel. Even grotesk, absurd, fantasieprikkelend, én helder. Eind ’98 volgde ze in Het Paleis een workshop ‘Stukschrijven’. Bedoeling van die workshop is (jonge) auteurs aan te zetten tot en te helpen bij toneel schrijven voor jong publiek. De tekst van Gerda Dendooven was zo goed dat het in de programmering van Het Paleis werd opgenomen. Ik dacht dat het een simpele dag zou worden, maar dat was het weer niet (2000) was een pareltje van een toneeltekst, en verteltheatermaker en regisseur Herwig Deweerdt maakte er ook een pareltje van een voorstelling van. Ze maakt dat jaar ook de illustraties voor Luna van de Boom, een muzikaal verteltheater, verteld door Bart Moeyaert en op muziek gezet door Filip Bral bij Pantalone. En ze staat ook op het podium : ze maakt live illustraties voor de Walpurgisvoorstelling Mignon. Een seizoen later speelt ze dan ook echt toneel, in Bremen is niet ver, een stuk van Bart Moeyaert. Deze productie wordt genomineerd voor de 1000-Watt-Prijs 2001 als een van de beste kinder- en jeugdtheaterproducties uit Nederland en Vlaanderen in dat seizoen.
In het seizoen 2002-2003 schrijft ze de tekst voor de HetPaleis-productie Er was eens … en het bleef komen.. Voor het kindertheatergezelschap Anna’s Steen schrijft ze Samen in bed (2002) en het Turnhoutse gezelschap Het Gevolg bezorgt ze de tekst van Zo mooi, zo blond en zo behaard (2003). Theater Antigone speelt in 2003 haar Moevanjoe.
Afgelopen seizoen (2004) maakte ze voor figurentheater Ultima Thule de kleutervoorstelling Zie!. Het is een leuke zoektocht over en naar het kijken, met originele vondsten, maf en absurd, met zwart-witte silhouettenfiguren. Ze regisseert ook deze productie met schimmenspel in een decorum van de ouderwetse toverlantaarn.
In maart 2005 wordt haar tekst Soepkinders, een verhaal voor theaterscčne dat ze schreef voor het theaterfestival 2001, als een heuse griezelopera op de scčne gezet bij Het Paleis, in een regie van Jo Roets van Laika en met composities van Guy Van Nueten. Twee meisjes zullen zingend en spelend een gevaarlijke zoektocht houden langs goed en slecht volk. Deze grote-zaal-productie is dus het tegenovergestelde van het kleinschalige Zie!. Het toont aan dat Gerda Dendooven op vele (theater)vlakken aan het werk is. Hoofdproject voor de komende jaren zal toch Jenny worden.
Jenny is een groepje ‘theatermadammen’: Samen met Nathalie Roymans (dramadocente en regisseuse van o.a. Zo mooi, zo blond en zo behaard) en met Mieke Versyp (dramaturge, bij De Kopergietery) vormt Gerda Dendooven het vrouwentriumviraat van dit theater. De drie vrouwen zullen voor hun producties steeds op andere spelers en speelsters beroep doen. Gerda Dendooven zal vooral voor de teksten zorgen. Ze schreef al de eerste productie De fijnste dagen van het jaar, dat de laatste maanden van 2004 in Het Paleis werd gespeeld en ook elders in Vlaanderen en Nederland. Het is een heerlijke parodie op het meisjesboekenidool Tiny uit de jaren ’60, met als hoofddoel: kom eens kijken en meemaken hoe opvoeding NIET moet zijn. In taal en spel zit er een heerlijk onderhuidse humor en een aanstekelijke schalksheid. Gerda Dendooven speelt met het postmodernistisch eclecticisme door vaak uit haar andere producties te citeren. Deze eerste productie van Jenny was in coproductie met Het Paleis. Voor hun tweede productie Jenny’s Kerstshow wil Jenny alleen gaan. Ze wil zich ontfermen over het meisje met de zwavelstokjes en andere eenzame zielen, net na de Kerst van 2005. Ook dit project belooft een artistieke cross-over te worden van beeld, literatuur, muziek “en andere hoeken en kanten van het culturele veld.” . Ook andere media worden bewerkt: er is een stripverhaal gepland, een column op de radio, een tentoonstelling voor pendelaars op de trein.
Op de websites van o.a. het Davidsfonds, Leesplein, Villa Kakelbont is er meer info te vinden over het illustratie- en schrijfwerk van Gerda Dendooven.
Voor de theaterproducties die dit seizoen (2004-2005) nog uitkomen: www.hetpaleis.be
Externe links:
|
| Dit artikel werd reeds 153 keer gelezen. | auteur(s):Tuur Devens |
|