Binnenste buiten! Uitgebeend! Uitgekotst!
Kortstond: Abke Harings eigenzinnig vormexperiment in Studio Tokio | 26 December 2004 |
"Ik ga je bek over de uitlaat trekken! Ik ga je auto vol schijten!" Kortstond is het slotstuk van Abke Harings trilogie over de stront van het leven. De mesthoop van het bestaan. Er bovenop staan twee broers: acteurs Koen van Kaam en Jan Bijvoet. Jorgen Cassier speelt het huis!
De beginscène is memorabel, een pareltje van poëzie én de nagel op de kop: onder een stuwende beat wordt een tweedimensionale houten constructie langzaam opentrokken tot een driedimensionaal huis. Een trap laat zich zien, kamers, een venster. Jorgen Cassier incarneert het huis: hij zit opgesloten en bonkt zich een weg, luistert en fluistert. De muren hebben hier niet alleen oren maar ook ogen en geven langzaam hun geheimen prijs. Van Kaam en Bijvoet duiken op vanachter het huis. Ze dragen een blauw onderlijfje en slipje. Als kinderen die nooit groot zijn geworden. Die wellicht voor eeuwig met hun kindertrauma's opgesloten blijven. Ze vechten een robbertje, spelen verstoppertje. Krijsend, giechelend.
Dan verdwijnt plotseling de fysieke dynamiek op scène. De twee broers staan naast elkaar: aanvankelijk met loshangende armen, later geven ze elkaar een hand. Wanneer precies merk je niet. Want het enige dat van dan af evolueert, al is 'muteert' misschien een beter woord, is Harings tekst. Eenmaal de basistekst is gevormd, wordt die herhaald en vervormd, omgetornd en terug gekatapulteerd. ‘In your face’, zeggen Angelsaksen dan. Incest komt bovendrijven, moord, bloed kleeft aan de handen, schuld wordt weggespoeld: ‘mother’ klinkt als modder is gelijk aan moeder. De taal ontspoort volledig, net als van Kaam die met het schuim op de lippen debiteert. Kleine broer Bijvoet aapt na, bekt mee, en laat zijn hand tot moes vermalen. "Ik ga je auto vol schijten! Zal ik eens huilen? Love is in the air." En het stinkt.
Kortstond werkt door de repetitieve structuur hypnotiserend. Dat betekent dat bij de luie toeschouwer, nadat de tekst tienmaal heen en weer gewiegd wordt als opa's zakhorloge, ook zijn ogen dreigen dicht te vallen. Dat dit niet gebeurt, is vooral te danken aan de sublieme prestatie van van Kaam. We hebben wel vaker acteurs 'ver' zien gaan, maar dit is van een (beangstigend) ander niveau. Haring zei ons in een interview: "Er moet 'ge-zijn' worden op het podium, wat iets heel anders is dan 'ge-speeld' want daar heb ik een hekel aan." Dat klonk toen een beetje als een vijgen-na-pasen-theorie, maar op het podium weet ze die uitspraak wel perfect waar te maken. Niet evident voor iemand die voor het eerst regisseert zonder zelf op de scène te staan.
Haring koppelt in Kortstond een bijna koele esthetische benadering van het begrip 'enscenering' aan symboliek. Er wordt op drie plannen 'gewerkt': de drie acteurs verhuizen het huis van het achterplan, naar het midden. Een letterlijk 'ieder huisje draagt zijn kruisje'. In de slotmonoloog van van Kaam staat het huis pal voor het publiek: pas dan wordt de toeschouwer een kijk gegund op het inwendige.
Vorig seizoen acteerde Haring in Maison fragile bij het Kortrijkse Theater Antigone. Het fragiele huis toont zich hier opnieuw. Over Maison fragile zei ze toen: "De voorstelling is een poging om je hoofd binnenstebuiten te keren" Kortstond noemt ze "een hoofd dat je doormidden klieft en wat je dan ziet als je erin kijkt op dat ene moment." Dat fysiek binnenste buitenkeren van een emotie, een gedachte uitkotsend tot een woord, of het uitbenen van een huis: bij Haring zit het allemaal in één sterk scènebeeld.
Haring doet niets zomaar en dat belooft. We nemen het modewoord 'traject' (samen met 'parcours' bezorgt het ons rillingen) liever niet in de mond, maar het is duidelijk dat Haring haar weg gaat. Holderdebolder over de kinderkopjes, nu nog wat rammelend maar in de toekomst hopelijk ook razend. Kortstond is nog teveel concept en experiment om ons te behagen. "Ik hou niet van oplossingen", zegt Haring. We geven haar gelijk maar ze mag ze niet gaan haten ook.
Deze voorstelling was te zien in Studio Tokio, Antwerpen. Abke Haring is dit seizoen nog te zien in Luk Percevals Turista. Volgend seizoen speelt ze onder meer bij Theater Zuidpool in Faust.
|
| Dit artikel werd reeds 105 keer gelezen. | auteur(s):Liv Laveyne |
|