| Rijstpap, Tulpen en Jihad in Boechout: het mag scherper. | 30 November 2004 |
In september 2001 opende acteur Karel Vingerhoets Boechout Vooruit, een theaterzaal met een ruim café, waar hij als “zelfstandig acteur” zijn ding kan doen en ook een receptieve werking ontwikkelt. Hoe meer theater hoe liever, zo te zien aan de publieke belangstelling. Trouwens, aan de rand van Antwerpen, een stad van verschillen, van vervreemding en extremisme, maar ook van confrontatie en ontmoeting, is er dramatische stof te over. Toch is daar in het speelplan van de Antwerpse theaters slechts sporadisch wat van terug te vinden. Vlaamse theatermakers spelen traag in op actuele toestanden en theatermaken met en voor allochtonen bijvoorbeeld, gaat overal nog zeer moeilijk en dat heeft niet altijd met een taalprobleem te maken.
Begin 2004 werd bekend dat Woestijn ’93, een theaterinitiatief rond de Irakees Hazim Kamaledin, in grote moeilijkheden verkeerde. Deze kleine interculturele groep, sinds 2001-2002 structureel gesubsidiëerd, bracht voorstellingen van teksten uit de eeuwenoude Arabische vertelkunst en poëzie en over de hedendaagse problematiek van mensen op zoek naar geluk in een vreemd land. Woestijn ’93 had af te rekenen met veel tegenslag, waaronder ziekte van Hazim Kamaledin, maar er was ook terughoudendheid bij een aantal programmatoren ten overstaan van multiculturele en/of ongewone producties, waardoor onvoldoende voorstellingen konden gespeeld worden en de eigen inkomsten daalden.
Karel Vingerhoets nam in maart j.l. Woestijn ’93 over en liet weten een dossier te zullen indienen voor een tweejarige enveloppensubsidiëring. Deze beslissing kwam zeer onverwacht en stuitte op een negatief advies van de Beoordelingscommissie voor de podiumkunsten, maar Paul Van Grembergen, de toenmalige minister voor cultuur, gaf zijn goedkeuring. Op de controverse daarrond, gaan we nu niet in. Het is discussiestof voor Bert Anciaux, de nieuwe cultuurminister, en de bevoegde commissie.
Als eerste productie onder het label Woestijn ’93 kon Karel Vingerhoets haast niet anders dan inspelen op de gangbare thematiek van “de vreemdelingen”, dat in de voorstelling voor allochtoon én autochtoon neerkomt op het zoeken naar een beter bestaan en het mogelijks vinden van geluk en van iemand die van je houdt, welke betekenis je ook aan “houden van” wil geven.
Basis voor de voorstelling Rijstpap, Tulpen en Jihad is het boek met dezelfde titel van Lucas Catherine (EPO, 2004), waarin de geschiedenis van de Nederlanden en België opnieuw wordt bekeken vanaf de Kruistochten tot de Tweede Wereldoorlog. Een buitengewoon boeiend boek omdat daaruit duidelijk wordt dat er in een ver verleden een aanzienlijke wisselwerking heeft bestaan tussen de Westerse en de Arabische wereld. Voor een goede verstaander wordt het evenzo duidelijk hoe vijandschap is ontstaan en wie bang is om de gemeenschappelijke geschiedenis van volkeren te erkennen.
Daar gaat het in Rijstpap, Tulpen en Jihad over: over wat mensen bindt. Ingrid Van der Veken heeft in haar theaterbewerking de dikke rode draad van de geschiedenis omkranst met de persoonlijke verhalen van twee acteurs. Aan de ene kant staat Noureddine Farihi, bij televisiekijkend Vlaanderen bekend als loodgieter Mo uit Thuis; aan de andere kant staat Karel Vingerhoets, ook bekend van de televisie, maar evenzogoed van het theater.
De twee podiumartiesten komen uit een groot en bescheiden gezin en hebben op bepaalde tijden het heimwee van de vreemdeling naar huis gekend.
Noureddine Farihi, zoon van een vermoorde imam, kwam als “revolutionair acteur”uit Cassablanca naar Antwerpen. Hij wou terug naar Marokko maar kon niet meer: zijn stiefvader was er van onder, zijn moeder kon hem niet meer te eten geven, zijn vrienden-acteurs zaten in de cel. Dank zij zijn muzikaal talent kon hij hier overleven. Hij beheerste echter vrij vlug het Nederlands en werd in 1988 als acteur en muzikant binnengehaald door de Zwarte Komedie, waaraan hij een tiental jaren verbonden was.
Karel Vingerhoets mocht wel ooit eens in Wenen Cyrano de Bergerac gaan spelen, maar werd in het beroemde Burgtheater toch maar als een vreemde bekeken, ondanks zijn behoorlijke uitspraak van het Duits.
Rijstpap, Tulpen en Jihad is eenvoudig opgebouwd en heeft een sterk cabaretkarakter. Met extra ondersteuning van veelzijdig muzikant Boufelja Madrane worden de verschillende praatscènes in- en uitgeleid. Madrana en Farihi zorgen trouwens in hun instrumentaal samenspel voor een mooie staalkaart “vreemde” klanken. De luchtige conversatie tussen Karel en Noureddine wordt gelardeerd met af en toe een speldeprik, een grap, een woordspeling, en nogal wat historiek. Maar het mag allemaal wel veel scherper. Humor mag wat pijn doen.
Blijkbaar opteerde regisseur Jan Verbist voor een voorzichtige aanpak, voor een onderhoudende voorstelling. Inhoudelijk kon dieper op de aangesneden problematiek en op het drama achter de feiten, worden ingegaan. Vormelijk valt alles in een te nette plooi. Het ongewone van Woestijn ’93 is nog een eind af.
Nog voorstellingen in 2005 in het Cultureel Centrum van Lint (15/1) in Boechout Voouit (4, 5, 11, 12/2), in de Zwarte Zaal van het Fakkeltheater in Antwerpen (21 tot 27/2), in Oud-Turnhout (12/5).
Info: theater@boechoutvooruit.be of 03/289.09.78.
|
| Dit artikel werd reeds 107 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|