| De wereld is een verhaal | 28 Januari 2004 |
Er is kennelijk een nieuwe generatie theatervertellers in aantocht. Solisten als Kurt Defrancq met de kavijaks (zonder hoofdletter) en Johan Heldenbergh met Massis, de musical, zorgden recentelijk voor uitschieters. Nu is er Jurgen Delnaet met De wereld van Soo Moereman, een toneelbewerking voor Malpertuis (Tielt) van een oud boekje van Gerard Walschap.
Typisch is, dat deze vertellers hun verhalen putten uit een onmiddellijke of toch niet ver afgelegen omgeving en uit een nog niet zo lang geleden tijd. Ze brengen “Vlaamse” verhalen, maar het zijn vooral “volkse” verhalen en bij nader toehoren zijn ze ook nog in essentie universeel en van alle tijden.
Jurgen Delnaet (acteur) en Bart Van Nuffelen (regisseur) zijn eerder bij toeval bij Gerard Walschap (1898-1989) en diens boekje over de fantast en rasverteller Soo Moereman terechtgekomen. Het boekje dateert van 1941 en werd bij verschijnen gemengd onthaald. Gewone lezers noch critici wisten het blijkbaar te plaatsen in het meer “serieuze” werk van Walschap, die net uit het klooster was getreden en op de koop toe als schrijver tegen het katholieke bestel begon te schoppen.
In De wereld van Soo Moereman bundelde Walschap een aantal verhalen, die hij voor een deel zelf nog als kind had horen vertellen rond de Leuvense stoof. Bij een eerste kennismaking met Moereman en het volkse (bij)geloof waar hij duchtig rond fantaseert, gaat het hier om een stukje folklore. Bij nader toezien, en dat is dan ook een grote verdienste van de theaterbewerking die dit duidelijk maakt, gaat het echter om veel meer. Via de vertelkunst van Soo Moereman, die veel weg heeft van verbale toverkunst, maakt Walschap duidelijk dat het tijdperk om zo maar iets te geloven voorbij is, dat een ander geloof: de wetenschap, aan het binnenkomen is.
Moereman ziet, evenals Walschap, dat een aantal uitvindingen en bevindingen van die aard zijn, dat het al maar moeilijker wordt te geloven in spoken, geesten en goden. Daarbij komt nog dat Moereman en Walschap zeer sterk de betrekkelijkheid van alles beginnen te beseffen. Alles verandert, maar vlugger dan vroeger en Moereman besluit met zijn toehoorders gerust te stellen: “Peist niet op de malheuren die komen moeten. Die komen vanzelf. Leeft gelijk ge moet. Maakt onder malkanderen vriendschap en plezier!” Daarenboven beklemtoont Walschap nog maar eens hoe invloedrijk een goed gebracht verhaal kan zijn.
Aan de voorstelling die Malpertuis brengt liggen kennelijk twee motieven ten grondslag: een verhaal op een originele manier brengen en meteen de diepere zin van wat gezegd wordt duidelijk stellen zonder aan de speelse manier van vertellen tekort te doen. Het is een hele mond vol, en Jurgen Delnaet doet er als vertolker dan ook een volle avond over.
In zijn regie gaat Bart Van Nuffelen progressief te werk. Hij beschikt over een aantal technische middelen maar schakelt ze langzaam in. Zo wordt een boeiende overgang gemaakt van het beeldende woord naar de moderne technieken van beeld, licht en klank (Guy Rosseel, Rik Teunis). Waar een verteller uit een vorige eeuw het moest stellen met een plakkaat en een aanwijsstok, beschikt een hedendaagse verteller over videokasten, diaprojectie en andere snufjes. Maar in essentie komt het er op neer het verhaal bij de toeschouwer te brengen. En daar zorgt Jurgen Delnaet met volle inzet voor. Hij blijft de meester van het spel. Hij krijgt het gedaan dat beeld-, licht- en klankdecor zijn verhaal niet in de weg staan. Evenmin staat de onvermijdelijke humor die de opgeroepen situaties en uitvergrotingen met zich meebrengen, de ernst van het gegeven in de weg.
Hoe vrolijk we ons ook kunnen maken over onze bijgelovige voorouders, De wereld van Soo Moereman doet er aan denken dat er op dit eigenste ogenblik steeds meer macht uitgaat van diegenen die het goed kunnen zeggen, zonder dat ze ook maar iets moeten bewijzen.
De wereld van Soo Moereman, door Malpertuis, is op tournee tot 28 februari 2004.
Info: info@malpertuis.be of thassos@pi.be
|
| Dit artikel werd reeds 227 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|