| Gevecht mè ne neger en honden | 7 November 2003 |
|
Gevecht mè ne neger en honden
(c) Kurt Van der Elst
|
De Franse schrijver Bernard-Marie Koltès (1948-1989) ging in 1966 weg uit zijn geboortestad Metz omdat toneel er niet tot het cultuurgoed behoorde van dit provinciaal-militaire nest. “Op mijn achttiende ben ik opengebarsten”, aldus Koltès in een gesprek in 1989, “Vlug naar Straatsburg, vlug naar Parijs en vlug naar New York, in ’68. En daar vloog het leven me ineens naar de strot”. Van dan af bestaat het leven van Koltès uit reizen, schrijven, regisseren, in vele landen en diverse continenten. Hij was meerdere keren in Afrika. Hij trok er naartoe met uitgesproken standpunten over racisme: “Ik verloor ze omdat ik tot de ontdekking kwam dat veel blanken geen duivels zijn en niet alle zwarten engelen”. Deze “ontdekking” maakte het hem mogelijk Combat de nègre et de chiens te schrijven, dat nu door Theater Antigone (Kortrijk) is geprogrammeerd in een nieuwe vertaling van Bart Meuleman: Gevecht mè ne neger en honden. In interviews heeft Koltès ontkend dat hij in Combat… er op uit was een zwart-wit –tekening te brengen van de Noord-Zuid-problematiek of van racisme. “Ik wilde een verhaal vertellen over mensen in extreme situaties. Het speelt wel in Afrika, maar dat werelddeel is geen realiteit, eerder een teken. Het gaat over mensen die op zoek zijn naar hun identiteit.” (Koltès bij Ruud Gortzak van De Volkskrant, 18.10.1985).
|
Gevecht mè ne neger en honden
(c) Kurt Van der Elst
|
In de voorstelling die Theater Antigone er van maakt, wordt voor een groot deel aan de bedoelingen van de schrijver tegemoet gekomen. Er is gekozen voor een sterk dialectisch gekleurde taal voor de blanke vertolkers, terwijl de zwarte speler mooi Nederlands spreekt en in bepaalde scènes ook een inheemse Afrikaanse taal gebruikt. Daarmee gaat ook een lichaamstaal gepaard: de fiere en onverschrokken houding van de zwarte, die ook nog iets heimelijks heeft, tegenover het angstige, achterdochtige, en soms paniekerige dat te zien is bij de twee blanke mannen en de vrouw. De jonge regisseur Ruud Gielens maakt van deze gevoelens dankbaar gebruik om een bestendige spanning, alsof het een thriller betreft, te creëren, daarbij geholpen door de ruimte waar nu de laatste hand wordt gelegd aan een definitieve werkbasis voor Theater Antigone in Kortrijk, zodat de bouwwerf waarin het stuk is gesitueerd optimaal kan gesuggereerd worden.
|
Gevecht mè ne neger en honden
(c) Kurt Van der Elst
|
Gielens slaagt er in zijn spelers stilaan maar zeker naar een climax te drijven. De aanloop naar de eigenlijke actie is lang en niet helemaal nodig, maar eens deze bocht is genomen, komt de voorstelling op kruissnelheid. Het werkongeval waar het over gaat en het verdwenen lijk krijgen minder aandacht, de schuldvraag en de schuldgevoelens komen dwingend naar voor.
Gevecht mè ne neger en honden, is teksttheater van een hoog niveau. Het is theater waarin het proces van twee geesteshoudingen wordt gemaakt. Aan de ene kant staat de blanke met zijn nonchalance, zijn slordigheid, zijn zoeken naar uitvluchten, zijn corruptie en lijntrekken. Aan de andere kant staat de onverbiddelijke en terechte logica van de zwarte, die het lijk van de zwarte verongelukte kameraad opeist. Het over en weer gepraat en het felle argumenteren zijn geen rem op het acteren. Ruud Gielens, die momenteel tussen de Berlijnse Schaubühne en Kortrijk pendelt, weet de balans tussen woord en actie, tussen spanning en geweld, perfect in een haast klassiek te noemen evenwicht te houden.
Tot 17 januari 2004 op reis in Vlaamse Culturele Centra.
Info: 056/24.08.87 of post@antigone.be of www.antigone.be
|
| Dit artikel werd reeds 397 keer gelezen. | auteur(s):Roger Arteel |
|